Noma’lum absolut miqdor belgisi ostida qatnashgan tenglamalarni

180 
Ta’rif.
Agar tenglamadagi noma’lum sonni absolut qiymati belgisi bilan 
kelsa, bunday tenglama absolut miqdor belgisi ostidagi tenglama deyiladi. 
Matematik ta’limda matematikani chuqur o’rganish uchun nafaqat formulalar 
va teoremalar, balki bitta masalani turli metod, usul, g’oya, xossa va teoremalar 
bilan yyechishni bilish zarur. Matematik metodlarni qo’llash va bilishni 
o’rganishni bitta masalani turli metod bilan bajarishda amalga oshirish mumkin. 
Masala bilan bog’liq turli metodni bilish muhim ahamiyatga ega. Biroq bitta 
masalada turli metodlar sinab ko’rilsa, ularning farqli tomonlari, ularning kuchli va 
kuchsiz tomonlari yuqoriroq ma’noga ega.
 Tenglama va tengsizliklar sistemasiini yyechish metodikasi.
1-masala.
ni ko’paytuvchilarga ajrating. 
Yyyechish. 
1 - 
usul:
2-
usul:
3 - 
usul:
4 - usul: 
Tanlash usuli yordamida ildizlardan birini topamiz, masalan 
, so’ngra 
ko’phadni 
ikki hadga bo’lib 
ga ega bo’lamiz. Shundan 
so’ng,
ko’phadni 
ko’rinishda yozib, uning hadlarini 
guruhlab ko’paytuvchiga ajratamiz.
Matematikaning muhim masalalaridan biri tenglamani yyechishdir. Kubik 
tenglamalarni yyechishga to’xtalib o’tamiz.
2- misol. 
tenglamani yeching.

181 
Yyechish. 
1 - usul:
; 
; 
.
uchhad haqiqiy ildizga ega emas, chunki uning anfiy. 
2 - usul:
tanlash usuli orqali
ildizni topamiz, so’ngra esa 
ko’phadni
ikkihadga bo’lamiz. Bo’lishda bo’linmada haqiqiy ildizga ega 
bo’lmagan
uchhad hosil bo’ladi.
3 - usul:
tenglikning chap tomonidagi ko’phad o’suvchi, o’ng 
tomoni esa o’zgarmas son; demak tanlash usuli bilan topilgan 
ildiz yagona. 
4 - usul:
berilgan tenglamani ikkata teng funksiya ko’rinishida yozamsiz: 
. 
da chap tomon o’ng tomonga teng. Chap tomondagi funksiya 
o’suvchi, o’ng tomondagisi esa kamayuvchi, demak, o’zgaruvchining birorta ham 
boshqa qiymatida tenglikning bajarilishi mumkin emas.
5 - usul:
bitta koordinata sistemasida 
va 
funksiyaning 
grafiklarini yasab, bu grafiklar kesishish nuqtasining abtsissasini topamiz. 
6 - usul:
tanlash usuli yordamida
ni topamiz, so’ngra Viet teoremasini 
qo’llab, yechimga ega bo’lmagan quyidagi sistemani tuzamiz:
,
, 
yoki 
.

Download 3,86 Mb.