Matematika o’qitishning umumiy metodikasi

24 
2.
Matematika o’qitishning maxsus metodikasi
. Bu bo’limda 
matematika o’qitish umumiy metodikasining qonun va qoidalarining aniq 
mavzu materiallariga tatbiq qilish yo’llari ko’rsatiladi. 
3.
Matematika o’qitishning aniq metodikasi
. 
Bu bo’lim ikki qismdan iborat: 
1. Umumiy metodikaning xususiy masalalari. 
2. Maxsus metodikaning xususiy masalalari. 
Masalan, VI sinfda matematika darslarini rejalashtirish va uni o’tkazish 
metodikasi deyilsa, bu umumiy metodikaning xususiy masalasi bo’lib 
hisoblanadi. “Vektorlar” mavzusini o’qitish metodikasi deyilsa, maxsus 
metodikaning xususiy masalalari bo’ladi. 
Dasturda ko’zda tutilgan maktab matematikasi mazmuni uzoq yillardan 
buyon ro’y berayotgan o’zgarishlarga qaramasdan o’zining asosiy o’zagini 
yo’qotmay kelyapti. Dastur asosiy mazmunining bunday barqarorligi matematika 
o’z rivojlanishida ko’plab yangiliklarga erishganiga qaramay avvaldan to’plangan 
ilmiy bilimlarni eskirgan yoki keraksiz bo’lib qoldi deb, chetga chiqarib 
tashlamasdan hamon saqlab kelmoqda. Bu o’zakka kiruvchi har bir bo’lim, o’rta 
maktabda o’qitishning predmeti sifatida o’z rivojlanish tarixiga ega. O’rganish 
masalalari matematikaga o’qitishning maxsus metodikasida atroflicha ko’rib 
chiqiladi.
Maktab kursi matematikasining ajratib olingan o’zagi bazaviy dasturning 
asosini tashkil etadi va u mavzuli dasturlar ishlab chiqishda hujjatli manba 
hisoblanadi. O’rta maktabga mo’ljallangan mavzuli dasturda o’quv materiallarini 
sinflar bo’yicha taqsimlashdan tashqari o’quvchilarning bilimiga, uquvi hamda 
ko’nikmasiga nisbatan talablar bayon etiladi, fanlararo aloqalar ochiladi, 
baholashning namunaviy normalari beriladi.
Rivojlangan xorijiy mamlakatlar maktablarida matematika dasturlarida 
nisbiylik nazariyasi va statistikaga ko’proq ahamiyat beriladi. Masalan, 
Yaponiyada birinchi sinfdan boshlaboq “Statistika” asosiy bo’lim sanaladi.

25 
Nisbiylik nazariyasi elementlari Belgiya va Fransiya maktablarining yuqori 
sinflarida qat’iy matematik asosda o’qitiladi. Geometriya ko’plab maktablarda 
mustaqil o’quv predmeti sifatida o’qitilmaydi, chunki uning ayrim masalalari 
arifmetika, algebra va matematik tahililning boshlang’ich kursiga kiritilgan.
Bir qator rivojlangan mamlakatlarda katta bosqichdagi umumta’lim 
tayyorgarligi ma’lum bir yo’nalish bo’yicha differensiyalangan. O’qitishning 
barcha bosqichlarida funksional tasavvurlarni rivojlantirish, matematik metodlarni 
egallash tadqiqiy ko’nikmalarning shakllanishi katta rol o’ynaydi. 

Download 3,86 Mb.