71
Payvandlash usullari. Payvandlash birikmalarining turlari
payvandlash jarayonini tanlashga katta ta’sir ko‘rsatadi. Kuzovlarni
ishlab chiqarishda uchma-uch, ustma-ust flanesli, burchakli, toresli
va boshqa birikmalar ishlatiladi.
Detallarni uchma-uch payvandlash.
Ushbu birikmalarni kontakt
payvandlash usuli bilan birlashtirish samarali hisoblanadi. Ammo
payvandlashdan so‘ng payvandlash chokini tozalash kerak, bu esa
ishlab chiqarish mehnatini oshiradi.
Gaz va yoyli payvandlash usullari ishlatilganda, detallar
deformatsiyalanishining oldini olish choralari ko‘rilishi kerak.
Gazli payvandlash ishchidan yuqori
mahorat va tajribani talab
qiladi.
Gorelkaning alangasi ta’sirida detallarning deformatsiyalani-
shini kamaytirish uchun chok bo‘ylab suv bilan sovitiladigan max-
sus qisqichlardan foydalaniladi.
Yoyli payvandlashda gaz bilan payvandlashga nisbatan de-
tallarning deformatsiyalanishi kamroq bo‘ladi. Uchma-uch birlash-
tiriladigan detallarning birikish yuzasi sifatli bo‘lishi uchun (80 %)
argon va (20 %) uglerod gazi muhitida
gazli elektrpayvandlashdan
foydalanish mumkin.
Detallarni uchma-uch payvandlashda, samarali nuqtali va rolikli
payvandlash usullarini ishlatib bo‘lmaydi.
Detallarni ustma-ust biriktirishsh.
Kuzov va kabinalarni ishlab
chiqarshda bu usul keng ko‘lamda ishlatiladi (5.4-rasm).
5.4 b-rasm.
Detallarni ustma-ust biriktirish:
1 – detallarning
payvandlanadigan qismlari; 2
- payvandlash choki
b
72
Uchma-uch biriktirishga nisbatan bu usul bilan
payvandlashda, murakkab payvandlash jihozlari talab
qilinmaydi, ammo metall sarfi ortadi va payvandlangan yuzalarni
korroziyadan himoya qilish talab qilinadi.
Flanesli birikmalar (5.5-a rasm). Bu usul bilan detallarni
biriktirish yuqori samara beradi
va payvandlash uchun eng
yuqori samarali, nuqtali va chokli payvandlash mashinalarini
ishlatish mumkin. Bu usul bilan
biriktirilgan detallarning
chetida zinachalar paydo bo‘lmasligi uchun detallarda flanes
shtamplanadi (5.5-b rasm).
5.5-rasm.
