UZUMNING ETILISHINI NAZORAT QILISH




Download 1,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/103
Sana13.12.2023
Hajmi1,5 Mb.
#117611
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   103
Bog'liq
BIJG’ISH MAHSULOTLARINI TEXNIK Ўқув қўлланма тайёр

UZUMNING ETILISHINI NAZORAT QILISH 
Uzumdan tayyorlanadigan Sharob sifati mahsulotning etilishiga ma’lum darajada 
bog‘liq bo‘ladi. Ma’lum turdagi Sharobni tayyorlash texnologiyasi nafaqat uzum 
navidan, balki uning etilish darajasi, kimyoviy tarkibi, tokka berilgan agrotexnik 
ishlovlar va kimyoviy moddalarga ham bog‘liqdir. Uzumning etilish darajasi 
undagi qand moddalari va organik kislotalar majmui (titrlanadigan kislotalar)ning 
nisbati bilan tavsiflanadi. Etilmagan yoki o‘ta pishib ketgan uzumdan tayyorlangan 
Sharobning sifati past bo‘ladi. 
Uzum etilganda, unda qand moddalarining oshishi, organik kis-lotalarning 
kamayishi, uzum naviga xos bo‘lgan rang va hidning paydo bo‘lishi kuzatiladi
donalarning o‘zi esa yumshaydi. Bu davrda qand moddasining to‘planishi 
nihoyatda tez borib, bir kecha-kunduzda 0,3—0,5 foizni tashkil qiladi. Etilishning 
ilk davrida qand moddasi miqdori qanday tez ortsa titrlanadigan kislotalar miqdori 
ham shunday tez kamayadi, so‘ngra esa bu jarayon sekinlashadi. 
To‘la etilganda uzumning tarkibi ma’lum davrgacha doimiy bo‘lib qoladi, qand 
to‘planishi to‘xtaydi. Shundan so‘ng donaning so‘lishi boshlanadi (o‘ta etilish 
bosqichi). Bu jarayon tabiiy sharoitda nisbatan sekin boradi. Turg‘un issiq havo 


126 
so‘lishni tezlashtirsada, lekin qurg‘oqchilik bu jarayonga ta’sir etmaydi. Har 
qanday uzum ham novdada so‘limaydi, ayrim nav uzumlarning mevasi qurib erga 
tushadi. 
U yoki bu t u r Sharob tayyorlash uchun uzumning optimal konditsiyalari 
texnologik ko‘rsatmalar yordamida aniqlanadi. Masalan, Shampan yarim tayyor 
Sharobini tayyorlash uchun uzumning qandi 17—20 foizni va titrlanadigan 
kislotaliligi 8— 11 g/dm
3
. ni tashkil etishi talab qilinsa, shirin ta’mli Sharoblar ishlab 
chiqarishda uzumdagi qand miqdori 26 foizdan kam bo‘lmasligi lozim. 
Qayta ishlash uchun qabul qilingan uzum tekis etilgan bo‘lishi lozim. Kerakli 
konditsiyadagi Sharob tayyorlash uchun etilgan va etilmagan uzumlarni qo‘shib 
qayta ishlash mumkin emas. Qayta ishlanadigan uzumning etilish darajasiga 
qo‘yilgan yuqori talablar uni etilish davridan nazorat qilishni talab qiladi. Faqat 
shundagina ma’lum tur Sharobni tayyorlash uchun uzum yig‘ish davrini aniqlash 
mumkin. 

Download 1,5 Mb.
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   103




Download 1,5 Mb.
Pdf ko'rish