1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi




Download 1,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet46/103
Sana13.12.2023
Hajmi1,5 Mb.
#117611
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   103
Bog'liq
BIJG’ISH MAHSULOTLARINI TEXNIK Ўқув қўлланма тайёр

Hidlash. Xidlash organlari burun bo’shlig’i xidli moddalar zarrachalarining 
xavo bilan birga nafas olinishida diffuziyalanadi shuning xisobiga xidni qabul qiladi. 
Xidli moddalar zarrachalarining diffuziyalanishi tezligi xar xil va u xidli 
moddalarning tabiatiga bog’liq. Xidli moddalar zarrachalarining ajralib chiqish 
energiyasi bevosita xaroratga bog’liq. 
Ayrim xidli moddalar xavodan juda oz bo’lganda xam xidi seziladi. Masalan, 
agar efirning to’planishi 1,10 bo’lganda xam xidi sezilmasa, ko’mirin to’planishi esa 
1,10 mg/dm da, vanilin -5,10 mg/dm da, yodoform xatto 2,720 mg/dm da seziladi. 
Kuchli xidlar doim kuchsiz xidlarni bosib ketadi. Xidlash nervlarining qo’shimcha 


86 
ta’sirlanishi xollarida kuchsiz xidlar umuman sezilmaydi, kuchli xidlar esa 
kuchsizlanadi. Shundan qayd etish kerakki, ayrim aromatik moddalar turlanishiga 
ko’ra o’z xid xususiyatini tez o’zgartiradi. 
Hid bilan aromatik moddalarning tabiati o’rtasidagi bog’liqlik xaligacha 
aniqlanmagan. Hid sezish juda turli-tuman, murakkab va qiyin klassifikatsiyalanadi. 
Xidni yaxshi aniq payqash uchun tez va qisqa nafas bilan takror xidlash kerak
chunki sekin nafas olganda, xavo asosan pastki burun yo’li orqali o’tib, natijada 
xidli moddalar burunni shilimshik parda sirtiga diffuziyalanishi qiyinlashadi. 
Namunani yutganda ta’m sezish xid sezish bilan qo’shilib, shu zaxoti burun 
bo’shlig’iga yutiladigan xidli zarrachalarni bug’lanishi nixoyatda kuchayadi. Xam 
xidlab, xam yutinganda paydo bo’ladigan sezish namunani umumiy mayinlik 
davrasi xaqida bir fikr yuritishga yordam beradi. 
Ko’rish. Sharoblarni organoleptik xarakterlashda uning rangi va tiniqlik 
darajasi yot qo’shilmalarni, qovushqoqligi va boshqa alomatlarini aniqlash, 
Shampan vSharoblarida esa vijillab turishi va ko’pik Hosil bo’lishini baxolash 
muxim axamiyatga ega. Ko’rish orqali Sharoblarning ayrim kasalliklarini, illatlarini, 
kamchiliklarini aniqlash mumkin bo’ladi. 
Sharoblarni organoleptik sinashda ta’m bilish, xidlash va ko’z bilan ko’rishdan 
tashqari, shuningdek,Sharoblarning og’izga tekkanida, uning ayrim belgilari 
(qattiqligi, mayinligi, shilimshiqligi, sezuvchanligi va boshqa) xatto Sharob 
solingan shishaning og’zi ochilgandagi tovushi, karbonat kislota bilan 
to’yintirilgan Sharobdagi karbonat kislota ajralib chiqish jarayonidagi vijillash xam 
axamiyaga ega. 

Download 1,5 Mb.
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   103




Download 1,5 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Download 1,5 Mb.
Pdf ko'rish