157
Masalan,
y=x
2
, y=kx+b, y=a
x
, y=lgx, y=sinx, y=tgx, y=2x
3
-x+4
funksiyalar
analitik usulda berilgan.
Mavzuga oid topshiriqlar.
1.Grafiklar uchun daftar tuting. Birinchi sahifada bir
xil bo‘lakli (2
katakcha, 1 sm) koordinatlarning to‘g‘ri burchakli grafigini
chizing
va imkon qadar, bir xil (u=x) ordinatli va abssissali nuqtalarni ko‘proq
yasashga harakat qiling.
2.Iloji boricha, abssissasi nolga teng (x=0) bo‘lgan nuqtlarni
ko‘proq yasashga harakat qiling.
3.Iloji boricha, koordinatlari (u = –x) songa qarama-qarshi bo‘lgan
nuqtalarni ko‘proq yasashga harakat qiling.
4.Iloji boricha, abssissasi (x = –3) soniga qarama-qarshi bo‘lgan nuqtalarni
ko‘proq yasashga harakat qiling.
5.Iloji boricha, ordinatalari (u = –(–3)) soniga qarama-qarshi bo‘lgan
nuqtalarni ko‘proq yasashga harakat qiling.
6.Iloji boricha, ko‘proq abssissasi –2 (x = [–2]) moduliga teng bo‘lgan
nuqtalarni yasashga harakat qiling.
7.Iloji boricha, ordinatasi (u = [x]) absssissa moduliga teng nuqtalarni ko‘proq
yasashga harakat qiling.
8.Iloji boricha, ordinatasi (u = x +2) abssissadan ikki birlikka ko‘p bo‘lgan
nuqtalarni ko‘proq yasashga harakat qiling.
Shu
darsdan boshlab, grafiklar qurish haqidagi topshiriqlar odatiy, ya’ni “
grafik quring” shaklida beriladi.
9. u = x + 3.
10. u = x + (– 2).
11. u = x + (– 3).
12. u = 2 + x.
13. u = 3 + x.
14. u = [x] + 2.
158
15. u = [x + 2].
16. u = –x + 2.
17. u = –x + 3.
18. u = [ –x].
19. u = –[x] + 2.
20. u = x – 2.
21. u = x–1.
22. u = [x] – 4.
23. u = 2x.
24. u = – 3.
Yuqorida berilgan 14-
topshiriqdan boshlab, grafiklar qurishda jadvaldan
foydalanish maqsadga muvofiqdir. Jadvalni mana bu ko‘rinishda qurish mumkin.
x
–2
–1
0
1
2
y
Agar bunday jadval yetarli bo‘lmasa, unda
grafik qiyin deb hisoblanadi,
shuning uchun ham uni qurishga qo‘shimcha yuqori baholar qo‘yiladi.
Masalan, 28- topshiriq ana shunday qiyin hisoblanadi.
Chunki bu grafikni qurish uchun jadvalni kengaytirish talab etiladi x – 0
ustunga esa chiziqcha qo‘yish kerak:
x
–12 –6 –4 –2 –1 0
1
2
3
4
6
12
y
Mavzuga oid 2 soatlik dars bayoni namunasini keltiramiz.
