41
eksperimentlardan foydalaniladi. Gipotezani isbotlash bosqichida tadqiq
etilayotgan obyekt holatini aniqlaydigan yoki taxmin etilgan obyektni tekshirib
ko’rish, shuningdek, ba’zi bir faktlarga aniqlik kiritish uchun ta’kidlovchi
eksperimentdan foydalaniladi. Gipotezani tekshirib ko’rish
jarayonida ishlab
chiqilgan metodning samaradorligini tekshirib ko’rish maqsadida
o’rgatuvchi
(izlovchi, shakllantiruvchi)
eksperiment o’tkaziladi. Eksperimental va nazorat
sinflari tanlab olinadi. Nazorat sinflarida o’qitish an’anaviy tizim bo’yicha,
eksperimental sinflarda esa – tadqiqotchi tomonidan ishlab chiqilgan model yoki
tizim asosida olib boriladi. Eksperiment
tashkil etish uchun kuzatish, anketa,
o’qitishning soni va sifati natijalari tahlilaridan foydalaniladi.
Tadqiqotning sifat tahlili nazorat ishlari, o’quvchilarni testdan o’tkazish orqali
sonli tahlil – testlar va nazorat ishlariga statistik ishlov berish natijalari asosida olib
boriladi.
Tadqiqotlarning metodologik asosini dialektika, tizimli tahlil va faoliyatli
yondashuv tashkil etadi. Dialektika tabiat, jamiyat va fikrlashning (ya’ni, birlik va
qarama-qarshiliklar kurashi, sanoqli o’zgarishlarning sifatli o’zgarishga o’tishi, rad
etishni rad etish); rivojlanishning tanish mumkin bo’lgan obyekt va hodisalari bilan
bog’liq holatlarini ko’rib chiqish; ularning o’zgarishi har xil omillar bilan
shartlanganligi, boshqa obyekt va hodisalar bilan o’zaro bog’liqligini
umumiy
qonunlar asosida o’rganish orqali mavjuddir.
Keyingi paytlarda matematika metodikasiga o’qitishning faoliyatli yondashuv
metodi keng tarqalmoqda. Bu metod matematika metodikasiga o’qitishning
tarkibiy uslubiy qismi, matematkaga o’qitish mazmuniga o’xshash har xil faoliyat
va harakatlarni bajarish vositasi, o’quv faoliyati sifatida tushuniladi.
Faoliyat – predmet, ehtiyoj va motiv, maqsad va unga erishish shartlari,
harakat hamda turli bajarishlardan iborat insoniy faoliyatdir. O’quv faoliyati
deyilganda o’quvchining nazariy
bilimlar olishga intilishi, turli masalalarni
umumiy qoidalar asosida yyechish harakati tushuniladi. Chunki o’quv masalalarini
42
yyechish, o’quv harakatlari va nazorat hamda baholash nazorati orqali amalga
oshiriladi.
