bir xil b o ‘lgan katta yoki o ‘rtacha daryolarda qoilaniladi. Shu
bilan birga bu usulni qo'llash uchun suv sarfi Q va oqiziqlar sarfi R
yil davomida yetarli darajada k o ‘p oich an g an b o iish i kerak. Bu
olchashlarda suv rejimining hamma fazalari e ’tiborga
olingan
b o iish i lozim.
Ikkinchi usul asosiy hisoblanib, bu usulni q o llag an d a ishlar
quyidagi tartibda bajariladi:
1) suv sarfi va birlik loyqalikning xronologik grafigi
chiziladi;
2) o ‘rtacha loyqalik (port) bilan namuna loyqalik (pkont)
orasidagi b og ian ish o ‘rganiladi;
3) birlik loyqalik (pbr) bilan o'rtacha loyqalik (po rt) orasidagi
b o g ian ish chiziladi;
4) muallaq oqiziqlar sarfi R = p0‘r tQ ifoda yordamida hisobla
nadi;
5) bu yerda o'rtacha loyqalik p0‘rt = K-pbr ifoda bilan hisobla
nadi;
7.4. 0 ‘zan tubi oqiziqlarini o'lchash va hisoblash
O 'zan tubi oqiziqlari sarfini o'lchash vaqtida suv sarfi Q va
muallaq oqiziqlar sarfi R ni o'lchash birgalikda olib boriladi.
Shuning uchun bajarilayotgan ishlaming tartibi,
hajmi suv sarfi Q
va muallaq oqiziqlar sarfi R ni o'lchash vaqtidagiga o'xshash
b o ia d i. Har bir vertikaldagi o'zan tubi oqiziqlari G ni o'lchash
vaqtida o'lchash aniqligiga katta e ’tibor berish kerak. Bunda o'zan
tubi oqiziqlarining harakatlanuvchi qismini e ’tiborga olish lozim.
O 'zan tubi oqiziqlarini yil davomida kamida 10-15 marta
o'lchash lozim. O lchashlarda, dastlab, o'zan
tubi oqiziqlarining
elementar sarfi g aniqlanadi:
g = 100'
R» 9 g /m sek,
t •/
bu yerda: Rn - namunadagi o'zan tubi oqiziqlarining og'irligi,
grammda; t - kuzatish davomiyligi, sekundda; 1 — asbobning oqiziq-
lam ing qabul qilib
olayotgan qismining kengligi, metrda. O 'zan
tubi oqiziqlarining elementar sarfi har bir vertikalda aniqlanadi.
Keyin analitik yoki grafik usul yordamida G hisoblanadi. K o'p
148
hollarda quyidagi ifodaga asoslangan analitik usuldan loydiil.i
mladi:
G = 0,001(lL )b0 + ( f r +-& )bi + ...+ (g .-i+ gn )bn-i + (£» ) h „ ),
