• 8 .2 - rasm . S u v n in g rangini aniqlash shkalasi.
  • Daryolarda muzlash hodisalarini kuzatish




    Download 46,03 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet93/120
    Sana08.02.2024
    Hajmi46,03 Mb.
    #153044
    1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   120
    Bog'liq
    28. Gidrometriya. Xikmatov F

    8.3. Daryolarda muzlash hodisalarini kuzatish
    D aryolar, k o i la r va suv om borlarida m uz qoplam ining shaklla- 
    nish m uddatlari va m uz qoplam i qalinligini kuzatish m aiu m o tlari 
    qisqa 
    m uddatli 
    prognozlashning 
    quyidagi 
    usullarini 
    ishlab 
    chiqarishga im kon beradi:
    1) daryoda m uz parchalari oqim ining paydo b o 'lis h m uddatla- 
    rini prognozlash;
    2) daryoda dastlabki m uz qoplam ining shakllanish m uddatla- 
    rini prognozlash;
    3) suv om borlari va k o ila r d a m uzlashning boshlanish va m uz 
    qoplam ining shakllanish m uddatlarini prognozlash;
    4) m uz qoplam ining qalinligini prognozlash.
    Daryolar, k o i la r va boshqa suv havzalarida m uzlash hodisala­
    rini kuzatishda, a n iq ro g i m uzning qalinligini aniqlashda EJ1-47 
    ham da TP-58 tipidagi m uz burg'ulash asboblaridan foydalaniladi. 
    U lam ing birinchisini ishlatishda q o i kuchidan foydalanilsa
    ikkinchisi esa elektr tokida ishlaydigan m ehanizm yordam ida hara- 
    katga keltiriladi.
    159


    8 .2 - rasm . S u v n in g rangini aniqlash shkalasi.
    Q o ‘yida har bir prognozlash turi ustida qisqacha to ‘xtalib 
    o ‘tam iz. D aryoda m uz parchalari oqim ining paydo b o ‘lishini 
    prognozlash quyidagi b o g ‘lanishlarga asoslanadi:
    Z L = f ( t suv, h ) ,  2 ( O mm = / ( 0 >
    bu yerda: Z t_ - suv yuzasida m uz parchalari oqim ining hosil 
    b o ‘lishi uchun zarur b o ‘lgan o ‘rtacha kunlik m anfiy havo 
    haroratlari y ig ‘indisi; tsuv - suvning boshlang‘ich harorati; 
    suv yuzasida m uz parchalarining hosil b o iis h i uchun zarur b o ‘lgan 
    m inim al m anfiy haroratlar y ig'indisi; h - daryoning o ‘rtacha 
    chuqurligi.
    D em ak, daryoda m uz parchalari oqim ining paydo b o ‘lishini 
    prognozlash uchun 
    daryoda 
    suvning b o shlang‘ich harorati
    daryoning chuqurligi, 
    m anfiy m inim al haroratlar y ig ‘indisi 
    haqidagi m a ’lum otlar zarur b o ia d i. Y uqorida keltirilgan b o g la -
    nishlar asosida chizilgan va prognozlashga im kon beradigan gra- 
    fiklar 8.3 va 8.4-rasm larda keltirilgan.
    Y uqorida qayd etilgan rasm larning birinchisi daryoda m uz 
    parchalari oqim ining hosil b o lis h in i o ‘rtacha kunlik m anfiy 
    haroratlar yig‘indisiga b o g ‘liq holda prognozlashga imkon bersa
    ikkinchisi esa m inim al m anfiy haroratlar y ig ‘indisiga b o g iiq holda 
    prognozlash im konini beradi.
    160



    Download 46,03 Mb.
    1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   120




    Download 46,03 Mb.
    Pdf ko'rish