• Staut tuzatmalari
  • Interpolyatsiya usuli.
  • Oishki o ‘tish koeffisiyenti
  •  . 1-rasm. Suv sathi chetlashishlarining yil davomida taqsimlanishi




    Download 46,03 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet75/120
    Sana08.02.2024
    Hajmi46,03 Mb.
    #153044
    1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   120
    Bog'liq
    28. Gidrometriya. Xikmatov F

    6 . 1-rasm. Suv sathi chetlashishlarining yil davomida taqsimlanishi.
    [-------------f------:----- r----- J—... —
    <1

    0,5 
    1,0 
    1,5 
    2,0 
    2.5 
    6.2-rasm. Suv sarfi egri chizig‘i grafigi.
    Ushbu grafik asosida suv sarfi Qni o ic h a sh vaqtida kuzatilgan 
    suv sathiga tuzatma (+AH) kiritiladi. S o‘ng suv sarfi (Q) bilan suv 
    sathi (H) orasidagi b o g ia n ish qaytadan chiziladi. Daryo oqimini 
    hisoblash uchun suv sathining yillik jadvaliga ham 
    tuzatma 
    kiritiladi.
    Staut usuli
    daryo o ‘zanida deformatsiya hodisasi juda keskin 
    ro ‘y bcrayotgan holatlarda q o ilan ilad i. Bu usulda ham dastlab suv 
    sarfi Q bilan suv sathi H orasidagi b o g ia n ish tuziladi. Nuqtalar 
    qanchalik sochilgan holatda joylashishiga qaramay, ular o ‘rtasidan 
    shu holatga mos egri chiziq o ik a zila d i. Keyin har bir nuqta uchun 
    suv sathining chetlashishlari (±AH) aniqlanadi. Bu chetlashishlar- 
    ning qiymatlari Staut tuzatmalari deyiladi.
    132


    Qishkj davr uchun oqimni hisoblash. Daryoda birinchi muz 
    parchalari paydo b o lish id an boshlab, ulam ing bahorda muzdan 
    to la xalos b o ‘lguniga qadar o ‘zanda o ‘ziga xos jarayonlar kechadi. 
    I $u davr uchun daryo oqimini hisoblashda quyida bayon etilgan bir 
    qancha usullardan foydalaniladi.
    1.
    Interpolyatsiya usuli.
    Bu usul amalda k o ‘proq qoilaniladi. 
    Huning uchun qish davrini ifodalovchi kompleks grafik chiziladi. 
    ( irafikda atmosfera yog'inlari (X), havo harorati (t), suv sathi (H) 
    va suv sarfining (Q) davriy o ‘zgarishlari aks ettiriladi. Suv sarfiga 
    tegishli bo‘lgan chizmani chizishda qish davrida nechta suv sarfi 
    oichangan bo‘lsa, shuncha nuqtani joylashtiramiz.
    2.
    Oishki o ‘tish koeffisiyenti
    (KqiSh) asosida daryo oqimini 
    hisoblash. Bu usulda dastlab muzlash hodisalari b olm ag an davr 
    (ichun suv sarfi Q bilan suv sathi H orasidagi bo g ian ish grafigi 
    t ln/iladi. So'ng shu grafikka qish davrida o ich ang an suv sarflari 
    lnshiriladi. Tabiiyki, bu nuqtalar muzlash hodisasi tufayli 
    Kiafikning chap tomoniga joylashadi. Grafik asosida qishki o'tish 
    koeffisiyentini (Kqisi,) aniqlaymiz:
    K q i s h 
    Q q i s b / Q e g r c h -
    Grafikda suv sathining yagona qiymatiga suv sarfining ikki xil 
    qiymati to‘g ‘ri keladi. Yuqoridagi ifodada keltirilgan Qq[sh va Qegrch 
    laming qiymatlari shu grafikdan aniqlanadi. So‘ng qishki o lis h
    koolTisiyenti (Kqjsh) uchun xronologik grafik tuziladi.
    Suv sathining qish davrida kuzatilgan qiymatlari asosida egri 
    t lu/iqdan suv sarflarini aniqlaymiz. Aniqlangan suv sarfi Q ni 
    qlfiliki o lis h koeffisiyentiga k o ‘paytiramiz va qish faslidagi 
    limiiiiiy suv sarfini hisoblaymiz:
    Qqish = Q ’ K.


    Download 46,03 Mb.
    1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   120




    Download 46,03 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     . 1-rasm. Suv sathi chetlashishlarining yil davomida taqsimlanishi

    Download 46,03 Mb.
    Pdf ko'rish