|
Suv sarfi egri c h iz ig i grafigini bir m a’noli b o im a g a n
Pdf ko'rish
|
| bet | 74/120 | | Sana | 08.02.2024 | | Hajmi | 46,03 Mb. | | #153044 |
Bog'liq 28. Gidrometriya. Xikmatov F6.3. Suv sarfi egri c h iz ig i grafigini bir m a’noli b o im a g a n
bogianishlar uchun tuzish
0 ‘zan deformatsiyasi, y a ’ni o ‘zanning yemirilishi, loyqa
oqiziqlar bilan to iish i kabi hodisalar mavjud b o ig a n daryo
uchastkalarida oqimni aniq hisoblash muhim am aliy ahamiyatgn
ega.
Deformatsiya hodisasi mavjud b o ig a n o ‘zanlarda suv sarfi
bilan suv sathi orasidagi bog ianish ancha murakkab, b a ’zi hollardii
esa umuman b oim asligi ham mumkin. Bunday sharoitda suv sarli
bilan suv sathi orasidagi bogianishni tuzish uchun quyidagi
usullami q o ilash mumkin:
130
1. Vaqtinchalik egri chiziq usuli;
2. Asosiy jonli kesmaga keltirish usuli;
3. Staut usuli;
4. Interpolyatsiya usuli.
Bu usullardan qaysi birini tanlash uchun o ichangan suv
sarflari haqidagi m a’lumotlar to'planadi. Ular asosida quyidagi
boglanishlar chiziladi:
Q = f(H );
w = f (H); V0-rt = f(H );
B = f (H); hort = f(H ).
Har bir boglanishdagi nuqtalam ing o'zaro joylashishi tahlil
qilinadi. So‘ng, tahlil natijalariga asoslanib, kompleks grafik
chiziladi.
Agar o ‘zanda deformatsiya hodisasi vaqti-vaqti bilan mavjud
bo isa, u holda vaqtinchalik egri chiziq usulidan foydalanish
mumkin. Bunda bir nechta egri chiziqlar b o ia d i va ular turli
ilavrlardagi boglanishlam i ifodaylaydi. Masalan, birinchi egri
i hiziqdan 10-martdan 20-maygacha foydalanish mumkin. Suv sathi
ko'larilishda davom etsa, bu holatga alohida egri chiziq mos keladi.
Deformatsiya jarayoni vertikal yo'nalishda kechsa, asosiy jo n li
Kesmaga keltirish usuli q o ilan ilad i. Bu usulda yil davomida
n’khangan suv sarflaridan tashqari ular o ralig ld a o ichang an
i huqurliklardan ham foydalaniladi. Shu m a’lumotlar asosida daryo
uVani ko'ndalang qirqimining birgalikdagi chizmalari chiziladi.
I Hat orasidan tegishli suv sarfiga mos keladigan ko'ndalang qirqim
|#osiy deb qabul qilinadi. Asosiy ko'ndalang qirqimga tegishli turli
ftliv sathlari (H) uchun maydonlar hisoblanadi. So'ng ana shu
Iftnydonlar bilan suv sathlari orasidagi bog'lanish egri chizig'i
i hi/tladi.
Kcyingi bosqichda o'lchangan suv sarflarida nisoblangan jonli
lutHtna inaydonlari oxirgi grafikka tushiriladi. Ulami ifodalovchi
Mii.|talar grafikda sochilgan holatda joylashadi. Ana shu sochilgan
....|lalai uchun suv sathining chetlashishlarini (+AH) aniqlaymiz.
)t||it chiziqning o 'n g tomonida joylashgan nuqtalar (+) ishora,
Vhii|>«lagilari esa (-) ishora bilan olinadi. So'ng chetlashishlarning
yil diivnmida taqsimlanish grafigi chiziladi(6.1-rasm).
131
|
| |
