Gidrometrik parrakni darajalash




Download 46,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/120
Sana08.02.2024
Hajmi46,03 Mb.
#153044
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   120
Bog'liq
28. Gidrometriya. Xikmatov F

4.5. Gidrometrik parrakni darajalash
Darajalash - tarirovka m aium otlarini ishlab chiqish.
(iidrometrik parrakni darajalash, y a’ni tarirovkalash m aium otlari 
grafik yoki analitik usulda ishlab chiqilishi mumkin. Lekin bunda 
grafik usul asosiy hisoblanadi, chunki, grafik usuldan foydalanib, 
tarirovka m aium otlarini ishlab chiqish, birinchidan, oddiy va, shu 
bilan birga, natija yaqqol ko‘rinib turadi.
Grafik usulni q o ‘llashda 3 va n laming tajriba vaqtida 
aniqlangan juft qiymatlari b o iish i kerak. Grafik millimetrovka qo- 
g'ozga chiziladi va «gidrometrik parrakning pasporti» hisoblanadi 
(4.10-rasm). Ushbu grafikning amaliy ahamiyati juda kattadir. 
( ’hunki, mazkur grafik yordamida tezlikni hisoblash jadvali tuziladi 
va undan, ya’ni hisoblash jadvalidan gidrometrik parrak yordamida 
o'lchangan tezliklami aniqlashda foydalaniladi.
93


4.9-rasm. G idroterm ik parrakni darajalash havzalari: 
a) o ‘zani aylana shaklida; b) to ‘g ‘ri o ‘zanli kanal.
Tarirovkalash grafigidan amalda foydalanishda xatolikni 
kamaytirish uchun shu grafik asosida quyidagi k o ‘rinishga ega 
b o ig a n hisoblash jadvali tuziladi (4.2-jadval).
4.2-jadval
Parrakning bir sekunddagi aylanishlari soni n ga b o g iiq holda 
tezlik & ni aniqlash jadvali
n
9, m/s
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,0
0,03
0,05
0,07
0,09
0,11
0,13
0,15
0,21
0,27
0,33
0,1
0,347
0,36
0,38
0,393
0,406
0,419
0,432
0,445
0,458
0,471
0,2
0,485
0,498
0,511
0,524
0,537
0,55
0,552
0,555
Jadvaldagi 0,03 va 0,15 m/s tezliklar n ga b o g iiq holda grafik- 
dan aniqlanadi. Ulaming oralig'i esa interpolyatsiya usuli yorda­
mida toidiriladi. Tezlikning undan keyingi qiymatlarini topish 
uchun A9 aniqlanadi va uning qiymatlari asosida tezlik 5 m/s ga 
yetguncha hisoblashlar davom ettiriladi. Yuqorida bayon etilgan 
ishlar tajribali muhandislar tomonidan amalga oshiriladi.
Yuqorida keltirilgan 4.2-jadvaldan suv o ic h ash amaliyotida 
foydalanish juda katta qulaylik yaratadi, aniqrog‘i hisoblash ishla­
rini osonlashtiradi.
94


4 .10-rasm. Suvning oqish tezligi (9) bilan parrakning bir sekunddagi 
aylanishlar soni (n) orasidagi b o g ian ish grafigi.
4 .1 1-rasm. O 'zani aylana shaklidagi tarirovkalash kanali sxemasi: 

-kanal o'zani; 2-gidrotermikparrak', 3-tutqich

4-aylantirgich; 
5-vertikal o ‘q\ 6-gorizontal val; 1-poydevor.

Download 46,03 Mb.
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   120




Download 46,03 Mb.
Pdf ko'rish