• OBYEKT BELGILANGAN JOYGA BORADI 64
  • OKLA NGRB TGNJ AAYB IGOB DEEL AYOI
  •  Sodda shifrlar va ularning xossalari




    Download 1,24 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet38/65
    Sana04.10.2024
    Hajmi1,24 Mb.
    #273512
    1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   65
    Bog'liq
    ma\'ruza

     
    3.2. Sodda shifrlar va ularning xossalari 
    An’anaviy (klassik) shifrlash usullariga o‘rinlarini almashtirish 
    shifrlari, oddiy va murakkab almashtirish shifrlari va ularning 
    kombinatsiyalari va modifikatsiyalari kiradi. Ta’kidlash joizki, o‘rinlarini 
    almashtirish shifrlari va almashtirish shifrlarining kombinatsiyalari 
    amaliyotda qo‘lla nilayotgan har xil turdagi simmetrik shifrlarni tashkil 
    etadi. 
    O‘rinlarini almashtirish shifrlarida shifrlanadigan matnning harflari 
    shu matn bloki ichida ma’lum qoidalar bo‘yicha o‘rin almashtiriladi. 
    O‘rinlarini almashtirish shifrlari eng sodda va eng qadimiy hisoblanadi. 
    Shifrlovchi jadvallar
    . Tiklanish (XIV asr oxirlari) davrining boshlarida 
    o‘rinlarini almashtirish shifrlarida shifrlovchi jadvallardan foydalanilgan. 
    Shifrlovchi jadvallarning kaliti sifatida: jadvalning o‘lchami; o‘rin 
    almashtirishni belgilovchi so‘z yoki jumla; jadval tuzilishining xususiyati 
    bo‘lgan.
    Kalit sifatida jadvalning o‘lchami berilishi eng sodda jadvalli shifrlash 
    hisoblanadi. Quyidagi matn berilgan bo‘lsin: 
    OBYEKT BELGILANGAN JOYGA BORADI 


    64 
     
    Ushbu axborot ustun bo‘yicha ketma – ket jadvalga kiritiladi: 




























    Natijada, 4x7 o‘lchovli jadval tashkil qilinadi. 
    Endi shifrlangan matn qatorlar bo‘yicha aniqlanadi, ya’ni o‘zimiz 
    uchun 4 tadan belgilarni ajratib yozamiz. 
    OKLA NGRB TGNJ AAYB IGOB DEEL AYOI 
    Bu yerda kalit sifatida jadval o‘lchovlari xizmat qiladi.
    Tabiiyki, uzatuvchi va qabul qiluvchi kalit jadval o‘lchami 
    bo‘lishligini o‘zaro kelishib olishlari kerak. Deshifrlashda teskari amal 
    bajariladi. 
    Endi, kalit bo‘yicha oddiy o‘rnini almashtirish shifrini Ko‘rib 
    chiqaylik. Bu usul oldingisiga nisbatan deshifrovka qilish uchun ancha 
    murakkabdir. Bu usulda jadval ustunlari kalit bo‘luvchi so‘z, ibora, jumla 
    orqali o‘rin almashtiriladi. 
    Misol 
    tariqasida 

    Download 1,24 Mb.
    1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   65




    Download 1,24 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Sodda shifrlar va ularning xossalari

    Download 1,24 Mb.
    Pdf ko'rish