2.Elevatorlarning unumdorligini va kuvvaiini xisoblash nazariyasi. Kovshli elevatorning texnik unumdorligini kuyidagi formula orqali aniqlash mumkin:
(3.23)
bu yerda: e - kovshning sig’imi, ;
- kovsh kadami, m;
- kovshni yuk bilan to’lishini inobatga oluvchi koeffitsiyent.
Kukunsimon yuklar uchun ψ=0,8+1,0; o’rtacha o’lchamdagi bo’lakli yuklar uchun ψ =0,6+0,7; katta va og’ir bo’lakli yuklar uchun ψ =0,5+0,6; y - yukning xajmiy massasi, i/m3. Bu (3.23)-formuladan elevatorning texnik unumdorligini ta’minlash uchun kovshning kerakli sig’imi aniqlanadi:
(3.24)
Va muayyan sig’imli kovsh tanlab olinadi xamda uning parametrlari eni, uzunligi, balandligi va x.k. lari asosida kovshli elevatorning tortuvchi organlarini o’lchamlari va boshka kurilma, asbob-uskunalarining parametrlari aniqlanadi. Kovshning xarakat tezligi tez yuradigan elevatorlar uchun 1,0 dan 1,0 m/s gacha, sekin yuradigan elevatorlar uchun 0,3 dan
0,6 m/s gacha kabul kilinadi. Kovsh o’lchamini yuk bo’laklarining maksimal o’lchamiga mosligi tekshirib ko’riladi. Kovsh tuynugining eni kuyidagicha bo’lishi lozim:
(3.25)
bu yerda: kb - yukning tarkibidagi maksimal o’lchami;
amax - bo’lgan yuk bo’laklari foizini inobatga oluvchi koeffitsiyent.
Yukning tarkibida maksimal o’lchamli yuk bo’lagi 10+25 %ni tashkil etganida kb=2,0+2,5 va 50+100 %ni tashkil etganida kb=4,25+4,75.
Kovsh kadami uning balandligi h ni 2 yoki 3 barobariga teng bo’lishi kerak, ya’ni lk=(2+3)-x. Тig’iz joylashgan kovshlar uchun lk=h, zanjirli elevatorlarda kovsh kadami zanjir kadamiga karrali bo’lishi lozim.
Donali yuklar uchun elevatorning texnik unumdorligini kuyidagi formula orqali aniqlash mumkin:
(3.26)
bu yerda, Gyuk - yuk massasi, kg;
- yuklar orasidagi masofa, m.
Muayyan texnik unumdorlik Kt va kabul kilingan yukni xarakatlanish tezligi u uchun, tortuvchi organda yuk ilib olish moslamalarini joylashish masofalari aniqlanadi.
(3.27)
Kovshli elevatorning yurituvchi barabani (yulduzcha) validagi quvvat kuyidagi formula yordamida aniqlanadi.
(3.28)
bu yerda: Х - elevatorning balandligi (yurituvchi va taranglovchi baraban o’klari orasidagi masofa), m;
- tortuvchi va ishchi organlarni bo’sh yurishida qarshilikni yengib o’tishga sarf bo’ladigan quvvatni inobatga oluvchi va elevator unumdorligiga bog’lik bo’lgan koeffitsiyent.
Elevatorning unumdorligi 40; 80; 150 m3/soat bo’lganida bu koeffitsiyentni munosib ravishda tasmali elevatorlar uchun 1150; 950; 750 va zanjirli elevatorlar uchun 750; 650; 550 kiymatlarda kabul kilinadi. F - yukning xajmiy massasi, t/m3. Elevator dvigatelining quvvati kuyidagicha aniqlash mumkin:
(3.29)
bu yerda: - yuritmani foydali ish koeffitsiyenti (0,8+0,9).
|
