220
Initsializatsiya
jarayoni bajarilayotgan operatsiyadan kelib chiqqan
holda ma’lumotni uzatish tezligini, kadr formatini
oʻrnatish va uzatgich
yoki qabul qilgichni
ulash tezliklarini
oʻrnatishdan iborat. Mikro-
kontroller, boshqaruv tizimining boshqa turlari kabi, axborotlarni 8 bit
boʻyicha portsiyalab (soʻzlar) qayta ishlaydi va kadrlar koʻrinishida esa
uzatadi.
Kadr
– bu bitta ma’lumotlar va unga
qoʻshilgan sinxronizatsiya
bitlari (start biti, stop biti)ga
mos keluvchi s
oʻzdir. Masalan, USART
ma’lumotlarni ketma-ket uzatuvchi periferiya qurilmasi 30 ta turli
variantdagi kadr formatlariga xizmat q
oʻrsatishi mumkin.
8.2. Mikrokontrollerning ishlash prinsipi
Mikrokontroller periferiya qurilmalari (PQ)ga xizmat
koʻrsatish
uchun m
oʻljallangan. Ixtiyoriy PQsiga nisbatan vaqtning har momentida
protsessor t
oʻrtta asosiy operatsiyadan birini bajarishi mumkin.
Ularga
xotira yacheykasidan
oʻqish; xotira yacheykasiga yozish; portdan oʻqish
va portga yozish kiradi.
Xotira bilan ishlaganda protsessor chiqishda MREQ signalini
faollashtiradi. ORQ chiqishidagi signal esa faollashmaganicha qoladi.
Kiritish-chiqarish portlari bilan ishlaganda esa aksincha: IORQ signali
faol, MREQ signali esa faol emas
boʻladi. Faol
daraja sifatida odatda,
mantiqiy 0 hisoblanadi.
Xotiradan
oʻqish va unga yozish qanday amalga oshirilishini
koʻrib chiqamiz. Xotira yacheykasidan baytni oʻqish uchun protsessor
avval adreslar shinasiga kerakli yacheyka adresini beradi.
Soʻngra
protsessor
RD signalini faol holatga
oʻtkazadi. Bu signal xotira
qurilmasiga ham, kiritish-chiqarish portlariga ham uzatiladi. Ammo
portlar unga e’tibor qaratmaydilar, chunki faollashmagan
boʻladi (IORQ
signali yuqori darajada
boʻladi).
Xotira qurilmasi esa aksincha, RD va
MREQ siganllarni qabul qilib, ma’lumotlar shinasiga xotira
yacheyksidan axborot baytini uzatadi (masalan, DXQsidan).
Uning
adresi adreslar shinasida berilgan
boʻladi. Koʻrsatilgan adres boʻyicha
oʻqilgan axborot MPQ tomonidan qabul qilinadi va shu yerda bajariladi.
MPQdagi komandalar hisoblagichida keyingi (navbatdagi) komanda
adresi shakllanadi.
Mazkur komanda bajarib
boʻlingach adreslar
shinasiga keyingi komanda kelib tushadi va x.k.
Portdan
oʻqish va potrga yozish operatsiyalari OXQdan
oʻqish/yozish operatsiyalari kabi sodir boʻladi.
Farqi shundan iboratki,
MREQ signali
oʻrniga portlar shigia ruxsat beruvchi IORQ signali
221
faollashadi. Sekin ishlaydigan tashqi
qurimlalar bilan ishlaganda
READY signali ham ishlatialdi.
MK qurimallari orasida axborot uzatish jarayonlarini sinxronlash
uchun taktimpulslari generatori tomonidan ishlab chiqariladigan
