Mikrokontrollerning ishlash algoritmi




Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet138/258
Sana17.05.2024
Hajmi6,22 Mb.
#239912
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   258
Bog'liq
elektronika

8.3. Mikrokontrollerning ishlash algoritmi
 
Periferiya qurilmalaridan axborot 
oʻqish va yozishdan tashqari 
protsessor qabul qilingan axborotlar tegishli qayta ishlash amallarini 
ham bajaradi. Mikrokontroller bajarishi lozim 
boʻlgan vazifalar odatda, 
oddiy matetmatik tilda (tenglama, funkits ya va x.k.) shakllanadi.
Masalalar yechish 
boʻyicha universal usul boʻlib 
sanoq usuli – sonlar 
ustidan ma’lum operatsiyalar bajarish ketma-ketligi
hisoblanadi.
Sanoq usulida dastlabki 
koʻrinishdagi masala unga yaqin boʻlgan sonlar 
va arifmetik operatsiyalar 
koʻrinishidagi iboralarga oʻzgartiriladi. Shu 
sababli mikroprotsessorli tizimlar ketma-ketli (tadrijiy) rejimda 
ishlaydilar. Ketma-ketli (tadrijiy) mantiqda alohida maxsus operatsiyalar 
boshqaruv qurilmasi (konroller) tomonidan nazorat qilinadi va birin-
ketin bajariladi. Bu maqsadlarda 
koʻpfunktsional qurimallar ishlatialdi. 
Ular kontroller bilan 
bogʻliq boʻlgan holda funktsiyalarni tanlash signali 
ostida bir qator maxsus funktsiyalarni tanlashni amalga oshirishi 
mumkin. Bunday 
koʻpfunktsional qurilma boʻlib arimetik-mantiqiy 
qurilma (AMQ) hisoblanadi. 
Qabul qilingan axborotni qayta ishlash jarayoni ma’lum 
operatsiyalarni ketma-ket bajarishdan iborat. Bu operatsiyalar dastur 
komandalaridan aniqlanadi. Komandalar majmuiga nisbatan sodda 
komandalar ham, xuddi shunday murakkab komandalar ham kiradi. 
Masalan, 
koʻpaytirish va boʻlish, ularni bajarish uchun biri necha sodda 
operatsiyalar – 
mikrooperatsiyalar
ma’lum ketma-ketlikda bajariladi. 
Ularga arifmetik 
qoʻshish, kon yunktsiya, diz yunktsiya, inversiya, 
ikkilik sonlarni razryad 
boʻylab oʻngga va chapga siljitish va boshqalar 
kiradi. Murakkab operatsiyalarni amalga oshirish uchun foydalanuvchi 
yoki dasturchiga ruxsat 
boʻlmagan tizim ichidagi 
dasturostilar 
qoʻllaniladi. Bu dasturostilar murakkab mantiqiy operatsiyalarni 
elementar operatsiyalarni ketma-ket bajarish 
yoʻli bilan protsessor ishini 
boshqarishni ta’minlaydilar. Bunday dasturostilar – 
mikrodasturlar
yoki dasturiy-apparat vositalar deb ataladi. Masalan, ikkita 
koʻprazryadli 
oʻnlik sonni oʻzaro koʻpaytirish uchun ularni avval ikkilik tizmiga 
oʻtkazish va ularni bir nechta xotira yacheykalari yozish lozim. Soʻngra 
bu sonlarni baytlab 
koʻpaytirish uchun uncha katta boʻlmagan dastur 
(dasturosti) tuzish, natijalarni esa razryadini hisobga olagn holda 
qoʻshish lozim. Bunda eng muhimi – algoritmni toʻgʻri tuzish 
hisoblanadi. Mikrooperatsiyalar bajarilishini aniqlovchi komandalar – 
mikrokomandalar
deyiladi. Har bir komanda uchun uning amalga 

224 
oshishini ta’minlaydigan mikrokomandalar ketma-ketligidan tashkil 
topgan mikrodastur tuzish mumkin. 
Terminologiyaga asosan asosiy tizimli dastur – dasturiy vosita 
(Software), mikrodastur – dasturiy-apparat vosita (Firmware), 
protsessor, kontroller, OXQ, DXQ va boshqa turdagi mikrosxemalar esa 
oddiy apparat vosita (Hardware) deb ataladi. 

Download 6,22 Mb.
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   258




Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish