79
i
ni
n
i
i
t
ip
C
X
C
X
I
*
*
ip
I
- iqtisodiy o'lchamlar bo'yicha raqobatbardoshlik ko'rsatkichi;
n
t
X
X ,
- ko'rilayotgan va tovar-namuna uchun sotib olish xarajatlari;
ni
i
C
C ,
- ko'rilayotgan va tovar-namuna uchun foydalanish xarajatlari;
i
- joriy yil uchun foydalanishning keltirilgan koeffitsenti.
Tovar raqobatbardoshligining integral ko'rsatkichi formulasi:
ip
tp
mp
I
I
I
K
*
Agar K<1 bo'lsa, unda taqqoslanayotgan tovar raqobatbardoshligi past; agar K>1 bo'lsa,
unda tovarning raqobatbardoshligi tovar-namunaga nisbatan yuqori, K=1 bo'lganda tovarlarning
raqobatbardoshliklari teng.
Tovar raqobatbardoshligi tahlilida ekspert usulining qulay tomonlari bor.
Ekspert usulida
tovarning sifati va raqobatbardoshligi mutaxssislar tomonidan muhimligiga qarab joylashtirish và
ballar berish usulida amalga oshiriladi. Past ball olgan tovar xossalari
ishlab chiqarishga
qo'shimcha xarajatlar orqali yaxshilanadi.
Ba`zi hollarda tovar raqobatbardoshligini o'lchab bo'lmaydigan o'lchamlariga
duch kelish
mumkin:
tovar erganomikligi,
qulayligi, dizayni. Bunday hollarda tadqiqotlar iste`molchi
bilan
bog'lanish, ya`ni muloqot orqali amalga oshiriladi.
Shunday qilib, tovar raqobatbardoshligini tahlil qilish orqali firma o'z
kamchiliklarini
bartaraf etadi va foydasini sezilarli darajada oshirishga erishadi.
