3.12-rasm. Daryo o'zanining ko'ndalang profili chizmasi.
Agar daryo keng va sayoz bo‘Isa, o'rtacha chuqurlik bilan gid-
ravlik radius bir-biriga miqdoran yaqin boiadi. Bunday hollarda,
hisoblashlarda
katta aniqlik talab etilmasa, bu ikki elementni bir-biri
hilan almashtirib foydalanish mumkin.
3.8. Daryo o'zanining bo'ylama qirqimi planini tuzish
Daryo o'zanining bo'ylam a qirqimi planini tuzishda chuqurliklar
beshta ko'ndalang profillar bo'yicha oichangan bo'lsin.
Chuqurlik
o'lchangan nuqtalar o'm i tros yordamida aniqlangan. Doimiy bosh-
lang'ich nuqtasi uchun daryoning chap qirg'og'idagi azimuti 98° 25
bo'lgan magistral tanlangan. Profillar orasidagi masofa 50 m. Suv
sathi kuzatishlari birinchi profildagi suv o'lchash postida olib
borilgan. Postning «0» grafik tekisligi balandligi 93,15 m.
Ushbu m a’lumotlar asosida daryoning bo'ylama
qirqimi plani
quyidagi tartibda tuziladi:
I.
Daryo uchastkasi planini tuzish uchun bizga berilgan
masofalar to'g'risidagi m aium otlardan foydalanamiz (3.3-jadval).
71
Bunda doimiy boshlangich nuqta uchun daryoning chap qirg‘og‘idagi
azimuti 98° 25 boigan magistraldan foydalanamiz. Dastlab daryo
ning chap qirg‘og‘ini chizib olamiz. 1-profilimiz tanlangan magistral-
ning boshi hisoblanadi. Ana shu joydan daryoning chap qirg‘o-
g ‘igacha bo‘lgan masofa, ya’ni 41,5 m ni oichab,
masshtab asosida
nuqtani belgilaymiz. Magistraldan 10 metr tashlab, yana chap qirg‘oq-
qacha b o ig a n masofani, ya’ni 38,3 m ni masshtab asosida topamiz va
shu joyga belgi qo‘yamiz. Shu tariqa magistralning oxirigacha chap
qirg‘oq nuqtalarini tushirib olamiz. So'ngra
yana magistralning
boshiga kelib, shu joydan o ‘ng qirg‘oqqacha b o ig an masofani
topamiz (127,0 m) va masshtabga qo‘yib nuqtalami belgilaymiz.
Barcha nuqtalami tushirib boiganimizdan so‘ng ulami tutashtiramiz.
Shunda daryoning 200 m uzunlikdagi qismining plani hosil boiadi.
