3.4-jadval
Chuqurliklar jadvali, I-profil
___________
Nuqtalar
DBN dan
m asofa, m
Chuqurlik,
h, m
Tuzatm a
Htuz, m
O 'zan tubi
balandligi, m
Chap
qirg'oq
41,5
0,00
0,15
0,00
93,15
1
45,0
0,36
0,15
0,21
92,94
2
48,0
0,92
0,15
0,77
92,38
3
53,0
1,12
0,15
0,97
92.18
4
57,5
1,41
0,15
1,26
91,89
5
64,0
2,02
0,15
1,87
91,28
6
69,2
2,91
0,15
2,76
90,39
7
73,5
4,51
0,15
4,36
88,79
8
79,4
4,05
0,15
3,90
89,25
9
81,5
4,32
0,15
4,17
88,98
10
89,0
4,42
0,15
4,27
88.88
11
92,5
3,52
0,15
3,37
89,78
12
94,0
4,27
0,15
4,12
89,03
13
98,5
4,62
0.15
4,47
88,68
14
101.0
5.12
0,15
4,97
88.18
15
106,5
4,92
0,15
4,77
88,38
16
109,0
4,42
0,15
4,27
88.88
17
112,0
3,36
0.15
3,31
89.84
18
116,5
2,71
0,15
2,56
90,59
19
120,8
1,67
0.15
1,52
91,63
20
123,0
0,65
0,15
0,50
92,65
O 'n g
qirg'oq
127,0
0,00
0,15
0,00
93,15
73
3.5-jadval
C huqurliklar jad v ali, 2-profil
Nuqtalar
DBN dan
masofa, m
Chuqurlik,
h, m
Tuzatma
1Ite , m
0 ‘zan tubi
balandligi, m
Chap
qirg‘oq
36,7
0,00
0,10
0,00
93,15
1
37,5
0,32
0,10
0,22
92,93
2
42,5
0,30
0,10
0,20
92,95
3
46,5
0,58
0,10
0,48
92,67
4
49,0
0,69
0,10
0,59
92,56
5
55,7
0,95
0,10
0,85
92,30
6
62,3
1,50
0,10
1,40
91,75
7
69,3
1,50
0,10
1,40
91,75
8
74,5
1,59
0,10
1,49
89,25
9
79,2
2,50
0,10
2,40
91,66
10
84,1
2,63
0,10
2,53
90,62
11
90,2
3,30
0,10
3,20
89,95
12
97,3
3,50
0,10
3,40
89,75
13
102,5
3,69
0,10
3,59
89,56
14
106,0
4,10
0,10
4,00
89,15
15
112,0
4,70
0,10
4,60
88,55
16
119,0
4,81
0,10
4,71
88,44
17
126,0
4,0
0,10
3,90
89,25
18
133,0
2,70
0,10
2,60
90,55
19
135,0
2,64
0,10
2,54
90,61
0 ‘ng
qirg‘oq
138,7
0,00
0,10
0,00
93,15
•
Yoqorida keltirilgan 3.3 - 3.5-jadvallar hamda quyidagi
3.6—3.8-jadvallar m a’lumotlari asosida o ‘rganilayotgan daryo
uchastkasining izobatlarda ifodalangan plani chiziladi (3.13-rasm).
Daryo
uchastkasining
planidan
amaliyotda juda
k o ‘p
maqsadlarda, jumladan, gidrologik kuzatish postlarini o ‘matishda,
k o ‘priklar yoki to ‘g ‘onlar qurishda, daryodan kanallarga suv
olishda va boshqalarda foydalaniladi.
74
0
10
20
30
40
50
6 0
70
80
90
100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200 m
3.13-rasm. Daryo uchastkasining plani.
C huqurliklar jad v ali, 3-profil
3.6-jadval
N uqtalar
DBN dan
m asofa, m
Chuqurlik,
h, m
Tuzatm a
H1u2, m
0 ‘zan tubi
balandligi, m
Chap
qirg'oq
23,6
0,00
0,10
0,00
93,15
1
25,0
0,58
0,10
0,48
92,67
2
29,0
1,05
0,10
0,95
92,20
3
32,4
1,66
0,10
1,56
91,59
4
38,1
2,17
0,10
2,07
91,08
5
44,1
2,46
0,10
2,36
90,79
6
49,8
2,67
0,10
2,57
90,58
7
57,5
3,38
0,10
3,28
89,87
8
62,3
3,87
0,10
3,77
89,38
9
69,1
4,05
0,10
3,95
89,20
10
72,5
4,28
0,10
4,18
88,97
11
78,8
4,57
0,10
4,47
88,68
12
86,4
4,47
0,10
4,37
88,78
13
90,2
3,87
0,10
3,77
89,38
14
96,4
2,94
0,10
2,84
90,31
15
101,4
1,57
0,10
1,47
91,68
16
107,2
0,89
0,10
0,79
92,36
0 ‘ng
q irg ‘oq
118,0
0,00
0,10
0,00
93,15
3 .7-jadval
Chuqurliklar jadvali, 4-pro Fil
____________
N uqtalar
D B N dan
m asofa, m
Chuqurlik,
h, m
Tuzat
ma
Htuz, m
0 ‘zan tubi
balandligi, m
Chap
qirg'oq
38,4
0,00
0,05
0,00
93,15
1
42,8
0,79
0,05
0,74
92,41
2
46,8
1,19
0,05
1,14
92,01
3
59,2
1,39
0,05
1,34
91,81
4
55,5
2,09
0,05
2,04
91,11
5
59,1
2,99
0,05
2,94
90,21
6
64,2
3,29
0,05
3,24
89,91
7/
70,0
4,12
0,05
4,07
89,08
8
78,1
4,57
0,05
4,52
88,63
9
82,4
5,37
0,05
5,32
87,81
10
84,6
5,46
0,05
5,41
87,74
11
89,0
4,54
0,05
4,49
88,66
12
94,6
3,41
0,05
3,33
89,79
76
3.7-jadvaIning davomi
13
99,9
2,90
0,05
2,85
90,30
14
101,4
2,15
0,05
2,10
91,05
15
114,1
1,55
0,05
1,30
91,85
16
118,0
0,93
0,05
0,88
92,27
0 ‘ng
qirg'oq
122,0
0,00
0,05
0,00
93,15
3.8-jadval
Chuqurliklar jadvali, 5-profil
____________
N uqtalar
DBN dan
m asofa, m
Chuqurlik,
h, m
Tuzat-
ma
Btuz’ rn
O 'zan tubi
balandligi, m
Chap
qirg'oq
48,6
0,00
0,0
0,00
93,15
1
55,5
0,31
0,0
0,31
92,85
2
59,6
0,36
0,0
0,36
92,79
3
63,4
0,56
0,0
0,56
92,59
4
68,5
1,26
0,0
1,26
91,89
5
77,0
1.76
0,0
1,76
91,39
6
88,0
2,26
0,0
2,26
90,89
7
93,3
2,35
0,0
2,35
90,80
8
100,0
2,98
0,0
2,98
90,17
9
112,0
4,16
0,0
4,16
:
88,99
10
114,6
4.36
0,0
4,36
88,79
11
121,4
4,06
0,0
4,06
88,09
12
126,1
3,46
0,0
3,46
89,69
13
129,9
2,87
0,0
2,87
90,28
14
135,5
2.40
0,0
2,40
90,75
15
137,0
2.02
0,0
2,02
91,13
16
141,0
1,10
0,0
1,10
92,05
O 'n g
q irg'oq _
145,5
0,00
0,0
0,00
93,15
3.9-jadval
Ish ch i su v sath i ja d v a li
H “ 0 ” g r = 9 3 , 1 5 m ____________________________
Profillar
B ishchi > rn
Bsrc/ka , 01
Tuzatm a, m
1
0,90
0,75
0,15
2
0,85
0,75
0,10
3
0,85
0,75
0,10
4
0,80
0,75
0,05
5
0,75
0,75
0,0
77
3.9. K o ila r va suv omborlarida oichan gan chuqurliklam i
qayta ishlash, ularning planini tuzish
Yuqorida qayd etilganidek, k o ila r va suv omborlarida chuqur
lik o ic h ash ishlarini daryolar uchun qollanilgan usul bilan olib
borish mumkin. B a’zi hollarda esa boshqa usullardan ham foydala
niladi. Masalan, kvadrat usulida, k o lla rd a chuqurliklami o ic h ash
uchun uning planiga ega b o lish im iz kerak. Shu planda profil-
larning o ‘rni belgilab qo‘yiladi va ulardan plan bilan birgalikda,
q o ‘shimcha ravishda, kalka qog‘ozga nusxa ko‘chirib olinadi.
So‘ngra barcha o ic h a sh natijalari shu planga belgilab, yozib
boriladi (3.14-rasm).
K o ila r va suv omborlarida chuqurlik o ic h a sh paytida uch xil
ish bajariladi, y a’ni bevosita chuqurlik olchanadi, oichang an
nuqtalar o ‘mi aniqlanadi, suv sathi kuzatiladi. So‘ngra shu planda
izobat yoki gorizontal chiziqlar olkazilad i va ular k o ln in g asosiy
planiga ko‘chiriladi. Plan tuzilgandan so‘ng k o ln in g asosiy
morfometrik elementlari hisoblanadi. Ularga quyidagilar kiradi:
1) k o ln in g suv yuzasi maydoni - Fo, km2, m2;
2) k o ln in g uzunligi - L , km, m;
3) k o ln in g maksimal kengligi - B max, m, km;
4) k o ln in g o ‘rtacha kengligi - B0>rt, m, km;
5) qirg'oq ch iziglnin g egri-bugriligi - Ke;
6) k o ld a to ‘plangan suv hajmi - V, km3, m 3;
7) k o l tubining nishabligi - 3 ^ , °/00.
K o‘l yuzasi
maydoni "0" izobat, ya’ni qirg‘oq c h iz ig i bilan
chegaralanadi. Bu k o ‘rsatkich orollar maydonini q o ‘shib yoki
ulami hisobga olmay aniqlanishi mumkin:
a) ko ‘Ining suv yuzasi maydoni (F0), bunda "0" izobat ichidagi
suv yuzasigina hisobga olinadi;
b) ko'lning umumiy maydoni (Fu), k o ld a g i orollar yuzasi ham
qo‘shib hisoblanadi.
K o‘lning eng katta uzunligi
(Lmax)
-
suv yuzasi bo'ylab
qarama-qarshi qirg‘oqlardagi bir-biridan eng uzoq masofada
joylashgan ikki nuqtani tutashtiradigan chiziqning uzunligidir.
78
Ko'lning kengligi (Bk) m a’lum k o ‘llar guruhini o ‘zaro
Milishtirish maqsadida aniqlanadi. K o ila m in g eng katta kengligi
(M,n«) va o ‘rtacha kengligi B0‘rt sonli qiymatlari bo'yicha bir-
biridan farq qiladi:
a) ko'lning eng katta kengligi (Bmax), qarama-qarshi qirg'oq-
lurda bir-biridan eng uzoq masofada joylashgan ikki nuqtani tutash-
tiruvchi va shu bilan birga k o ‘lning maksimal uzunligiga perpendi-
knlyar bo‘lgan chiziqning qiymatidir;
b) ko'lning o'rtacha kengligi (Bort), k o ‘lning suv yuzasi
maydoni (F0)ning ko‘lning eng katta uzunligi (Lmax)ga nisbati
sifatida hisoblab topiladi:
Ko'lning qirg'oq chiz.ig‘i egri-bugriligi tegishli koeffisiyent,
ya’ni
bilan ifodalanadi. Bu koeffisiyent qirg'oq chizig‘i
qiyofasining sonli ko'rsatkichi b o ‘lib, quyidagicha aniqlanadi:
bu yerda: l 0 — qirg‘oq chizig‘i uzunligi b o iib , u kurvimetr yoki
sirkul yordamida oichanadi.
Ushbu ifodadan ko'rinib turibdiki, Ke "0" izobat (izogips)
bilan chcgaralangan qirg'oq ch izig i uzunligining maydoni k o i
maydoniga teng b o ig a n doirani chegaralovchi aylana uzunligiga
nisbati bilan ifodalanadi. Demak, suv yuzasi shakli mutlaq doira
ko'rinishidagi k o id a Ke= 1 ga teng b o iad i. K o ilard a qirg'oq
chizig‘i egri-bugri b oiganligi sababli doimo Ke > 1 sharti
bajariladi.
B.
o'rt
L ay = 2- 7
t
- R, o) = 7i ■ R 2, R = J — , a) = F0,
V
n
79
K
K o‘l hajmi (Vk) ko‘lda mavjud bo‘lgan suv hajmidir. Uning
qiymati quyidagi ifoda bilan aniqlanishi mumkin:
a a • £ ( / ;
+ f M )
,
|
