|
Termiz davlat universiteti abdullayeva b. S., Djurayeva d. Sh., Djurakulova a. X. Matematika oBog'liq Termiz davlat universiteti abdullayeva b. S., Djurayeva d. Sh., (1) Ta’rifga doir topshiriq.
1. Berilgan chizmadagi sonli to’g’ri chiziqdagi beshta -
a, b, c,d
va
e
sonlar
orasidan bir-biriga teskari bo’lgan juftliklarni aniqlang. Ularni yozib oling. (Rasm
shunday bo’lishi kerakki, unda a = –e, e = –a, b = –d, d = –b? c = –c tarzidagi
o’zaro mutanosiblik aniq namoyon bo’lsin).
2. Quyidagi qaysi sonlar bir-biriga teskari: 3; 4; –8;
Xulosa chiqarishga oid topshiriq:
1. Sonli to’g’ri chiziqda berilgan
a, b va c
sonlarga teskari bo’lgan sonlarni
yozib oling.
2. Quyidagi, ya’ni 1; –13,5; 0; –2 sonlariga teskari bo’lgan sonlarni yozib
oling.
Ta’rif.
Sonning moduli deb, ushbu son ifodasidan boshlab sonli to’g’ri chiziq
boshlang’ich nuqtasigacha (0) bo’lgan masofaga aytiladi. Masalan,
a
sonining
moduli –
a
bilan belgilanadi.
Ta’rifga doir topshiriq.
1. Quyidagi qaysi tenglik to’g’ri va nima uchun uni to’g’ri deb hisoblash
kerak: [4] = 4, [3] = 2, [0], = 0, [–0,1] = –0,1.
2. Sonli to’g’ri chiziq chizmasida aks etgan beshta:a,
b, c,d
va
e
sonlar
orasidan bir xil modullarga ega bo’lgan sonlarni toping, va yozib oling. (Rasm
shunday bo’lishi kerakki, unda [
a
] = [
e
], [
b
] = [d],
c
soniga teng keladigani
bo’lmasligi lozim).
Xulosa chiqarishga oid topshiriq.
1. Quyidagi
sonlarning modulini toping.
2. Sonli to’g’ri chiziqdagi
a
soniga o’xshash (doskada ko’rsatilgani kabi)
modulni belgilang.
Ta’rif
.
Koordinat tekisligi deb, ikkita sonli to’g’ri chiziqning umumiy
boshlanishi (
0
) bo’lgan hamda birlik bo’lagi gorizontal va vertikal bo’lgan
maydonga aytiladi. Bu holatdagi gorizontal to’g’ri chiziq
0x
deb belgilanadi va
134
abstsissning o’qi, vertikal holatdagi to’g’ri chiziq 0u esa ordinatning o’qi deb
ataladi.
0x
va
0u
koordinatlarning o’qi deb ataladi. Koordinatlar o’qi maydoni to’rt
bo’lakka (chorakka, qismga) bo’linadi va yuqori chiziqdan boshlab, soat millariga
teskari ravishda raqamlanadi.
|
| |
