|
Ta’rif.
Sonli to’g’ri chiziq boshlanishining o’ngrog’idagi sonlarBog'liq Termiz davlat universiteti abdullayeva b. S., Djurayeva d. Sh., (1)Ta’rif.
Sonli to’g’ri chiziq boshlanishining o’ngrog’idagi sonlar
boshlanishida
(Matnni qisqaroq qilish maqsadida sonli to’g’ri chiziq deganda,
biz, bundan keyingi o’rinlarda o’ng tomonga musbat holda yo’naltirilgan
gorizontal sonli to’g’ri chiziqni nazarda tutamiz. Agar bizga vertikal sonli chiziq
haqida gapirishga to’g’ri kelib qolsa, musbat yo’nalish yuqoriga qaratilgan deb
hisoblaymiz. Hamisha ikki sondan birini, ya’ni to’g’ri chiziqning o’ng tomonida
joylashgan sonni katta, vertikal to’g’ri chiziqdagi sonni esa yuqori son deb
hisoblaymiz) joylashgan sonlar musbat deb ataladi va “musbat” belgisi bilan, yoki
umuman belgisiz yozilishiga aytiladi, sonli to’g’ri chiziq boshlanishining
chaprog’ida joylashgan sonlar manfiy deb ataladi va “manfiy” belgisi bilan
yoziladi. Nol (0) soni esa musbat ham, manfiy ham hisoblanmaydi.
Ta’rifga doir topshiriq.
1. Berilgan quyidagi sonlar: 5; –8; –5,4;
0; –1 orasidan musbat sonlarni
birinchi, manfiylarni esa ikkinchi ustunchaga ko’chirib yozing. Barcha sonlar
ko’chirib yozilishi kerakmi?
2. Tartib bo’yicha sonli to’g’ri chiziq bo’ylab chapdan o’ngga qarab
a, b, c,d
va
e
sonlari ko’rsatilgan. Ayni paytda, s soni boshlanma songa to’g’ri keladi. Bu
sonlarning qaysi biri musbat, qaysi biri esa manfiy? Chizma tayyorlang.
Xulosa chiqarishga oid topshiriq.
Sonli to’g’ri chiziqni chizing va unda
x
musbat sonni,
u
manfiy sonni hamda
t
– musbat ham, manfiy ham bo’lmagan sonni belgilab chiqing.
Ta’rif.
Ikki son – sonli to’g’ri chiziqda har xil tomonga qarab joylashgan va
undan bir xil uzoqlikda joylashgan sonlar bir-biriga teskari sonlar deb ataladi.
0
soni esa o’z-o’ziga teskari son deyiladi. Shuningdek,
a
soniga teskari son
a
deb
belgilanadi.
|
| |
