231
Maktab matematika kursida umumlashirish metodi.
Umumlashtirish
metodini algebra va geometriya kursidagi turli
masalalarni yechishda turli
umumlashtirishlarga ega bo’lib qo’llashlari mumkin.
1-umumlashtirish
. O’quvchilar 5-sinfda 11 ga ko’paytirish bilan tanishadilar: 11
ga ko’paytirish uchun o’ng
tomoniga bitta nol yozib, berilgan sonni qo’shish
kifoya:
. Buni 101, 1001 ga ko’paytirishga yo’naltirish
mumkin. Umumlashtirish qoidasini o’quvchilarning o’zlari ifodalashlari mumkin.
2-umumlashtirish
. 7-sinf o’quvchilari quyidagi
masalani yechishlari kerak
bo’lsin
56, 48 – bet.
: fermerda quyonlar va tovuqlar bor. Ularda jami boshlar 50 ta
va jami oyoqlar soni 140 ta bo’lsa, qancha tovuq va quyonlar bo’lgan?
yechish. Tovuqlar soni x ta, quyonlar soni u ta bo’lsin. Unda masala shartiga ko’ra
Agar
boshlar sonini
h
bilan, oyoqlar sonini
f
bilan
belgilasak, masalaning qo’yilishi quyidagi ko’rinishni oladi:
tovuqlar soni x,
quyonlar soni u, barcha
hayvonlarning boshlari soni
,
barcha
hayvonlarning oyoqlari soni
ta bo’ladi. Endi
sistemani tuzib
ikkinchi tenglamani birinchisidan ayirib
ga ega bo’lamiz. Bu masaladan
foydalanib istalgan bosh va oyoqlar soni uchun(masala yechimga ega bo’ladigan)
hayvonlarning sonini topish mumkin.
