103
I
kkinchi jahon urushi Fransiyaga nihoyatda katta zarar yetkazdi. Urush, shuning-
dek, ocharchilik va kasalliklar tufayli Fransiya 3 mln kishisidan ayrildi.
1945yilda Taʼsis majlisiga saylovlar oʻtkazildi. Unda soʻl kuchlar gʻalaba qozondi.
Koalitsion hukumatni Fransiya ozodligi uchun kurash yetakchisi general Sharl de
Goll boshqardi. U mamlakatda ulkan obroʻga ega edi.
Ammo Taʼsis majlisida koʻpchilik oʻrinlarni egallagan kommunistlar va sotsialistlar
hukumat faoliyatini nazorat qilishni boshlaganda De Goll Taʼsis majlisi qaroriga boʻy-
sunishni istamadi. Taʼsis majlisi aʼzolarining koʻpchiligi tomonidan qoʻllabquvvatlan-
magan De Goll isteʼfoga chiqdi.
Sh
u yili qabul qilingan yangi kons-
titutsiyaga koʻra, ikki palatali
parlament umumiy ovoz berish yoʻli bilan
5 yil muddatga saylanadigan, prezidentni
esa 7 yil muddatga parlament saylaydigan
boʻldi. De Goll yana prezident etib saylandi.
Konstitutsiya kuchga kirishi bilan Fransiya
tarixida
Toʻrtinchi respublika davri bosh-
lanib, u oʻn ikki yil (1946–1958) davom etdi.
Koalitsiya oʻrtasidagi kelishmovchiliklar
tufayli shu yili De Goll Milliy majlisni tarqa-
tib yubordi. Toʻrtinchi respublika barham
topdi.
1958
yil sentyabrda oʻtkazilgan referendumda fransuzlar yangi konsti-
tutsiyani maʼqulladi. Konstitutsiyaga muvofiq, Fransiya prezidentlik
respublikasiga aylandi.
1958-yil dekabrda Sharl de Goll yana Fransiya prezidenti etib saylandi.
Fransiyaning buyukligini tiklashga intilgan De Goll kuchli iqtisodiyot va mustaqil tash-
qi siyosatga ega boʻlgan davlatni shakllantirishga kirishdi.
1958–1960yillari Fransiyaning Afrikadagi mustamlakalari oʻz mustaqilliklarini
eʼlon qildi. Murakkab tortishuvlardan soʻng 1962yili Jazoirga ham mustaqillik berildi.
Shu bilan fransuz mustamlaka imperiyasi toʻliq barham topdi.
