3.12-rasm.
«10 dan 4 ga»deshifrator shartli grafik belgisi.
Chiziqli DSHlarning afzalligi – ularning tezkorligidir, chunki
signal faqat bitta ME orq
ali oʻtadi. DSH kamchiligi boʻlib faqat koʻp
s
onli koʻp qirishlarlarga ega boʻlgan HAM sxemalari emas, balki toʻqri
va invers signallar manbai boʻlgan sxemalarga qoʻyiladigan yuqori
yuklama talablar hisoblanadi. Shuning uchun chiziqli DShlar kirish
oʻzgaruvchilari uncha katta boʻlmagan (n=2-4) da va kchik DSH yoki
piramidali yoki koʻp pogʻonali deshifratorlarda qoʻllaniladi.
126
a)
b)
3.13-rasm.
Chiziqli DSH (a) va uning shartli grafik belgisi (b).
127
Ikkita adres kirishiga va to
ʻrtta (0-3) chiqishga ega boʻlgan chiziqli
DSH tasviri 3.13 – a rasmda, uning shartli tasviri esa 3.13 – b rasmda
keltirilgan. Har bir chiqish HAM elementining chiqishi bo
ʻlib
hisoblanadi. Demak, bu kirish bilan bog
ʻliq boʻlgan ikkilik oʻzgaruvchi
1 qiymatini faqat shu holda, qabul qilishi mumkin-ki, agar mos keluvchi
HAM elementining uchchala kirishida 1 qiymatiga mos keluvchi
o
ʻzgaruvchi hosil boʻlsa.
Deshifrator mikrosxemalari ko
ʻp hollarda C ruhsat kirishiga ega
bo
ʻladilar. Bu kirishning mavjudligi ISlar asosida kirish kodi razryadini
oshirishga imkon beradi.
n=4 bo
ʻlgan koʻp bosqichli (toʻgʻri burchakli) DSH sxemasini
hosil qilish 3.14-rasmda keltirilgan. U bir-biriga bog
ʻliq boʻlmagan
holda kirish kodining katta va kichik razryadlarini qayta shifrlovchi
ikkita chiziqli DSHdan iborat. Mazkur sxemada ixtiyoriy kirish
o
ʻzgaruvchilari kombinatsiyasida toʻqri burchakli toʻrning HAM
sxemasi kiritilgan tugunlarining bitta ustuni yoki bitta qatori tanlanadi.
Natijada, kirish o
ʻzgaruvchilarining har bir kombinatsiyasi bitta HAM
sxemasini ishga tushiradi.
Sodda MElar soniga ko
ʻra mazkur deshifrator bir pogʻonalikdan
sodda, ya’ni barcha kirish va chiqishlar yig
ʻindisidan kelib chiqadigan
apparaturaga ketadigan harajatlar minimal bo
ʻladi.
O
ʻrta integratsiya darajasidagi mikrosxemalar oilasiga mansub
barcha mantiqiy sxemalar tarkibiga kiruvchi boshqa turdagi deshifrator-
ni ko
ʻrib chiqamiz. Bu ikkilik-oʻnlik kodni raqamli indikatorlarni
boshqarish uchun ettisegmentli kodga o
ʻzgartiruvchi deshifratordir.
Bunday deshifratorlar o
ʻnlik raqamlarni yorugʻlik diodlari, suyuq kristall
indikatorlarida, elektrolyuminiscent va elektrovakuum qurilmalar
ishlatilgan yorug
ʻlik tablolarida vizual indikatsiyalash qurilmalarida
qoʻllaniladi.
Ikkilik-o
ʻnlik kodni ettisegment kodga oʻzgartirish, 3.3-funksional
jadvalga mos ravishda amalga oshiriladi. Bu yerda chiqish funksiyalari
indikatorning a, b, c, d, e, f, g 7-ta segmentiga mos keladi (3.15-rasm).
7-segmentli yorug
ʻlik indikatorida bajarilgan deshifrator shartli belgisi
3.17-rasmda keltirilgan. Deshifrator sxemasi qo
ʻshimcha S, M, K
chiqishlarga ega bo
ʻlib, indikatorlar, soʻnuvchi impuls kirishi va
pulsatsiyalarni so
ʻndiruvchi impuls kirishlarini tekshirish uchun hizmat
qiladilar.
|
