O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi




Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet78/258
Sana17.05.2024
Hajmi6,22 Mb.
#239912
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   258
Bog'liq
elektronika

shifrator
yoki 
koder
deb ataladi. 
Shifrator m ta 
kirish va n ta chiqishga ega boʻlib, kirishlardan 
biriga berilgan signalni chiqshda n - 
razryadli parallel kodga oʻzgarti-
radi. Agar 
shifrator n ta chiqishga ega boʻlsa, u holda, uning kirishlari 
soni 2
n
dan kam boʻlmasligi kerak. 2
n
kirish va chiqishga ega boʻlgan 
shifrator
t
oʻliq
, agar shifrator kirishlari soni 2
n
dan kam boʻlsa, u 
t
oʻliq 
emas
deb ataladi. Shifrator chiqishlari soni doim kirishlari sonidan kam 
boʻlganligi sababli, aloqa liniyalari cheklangan hollarda turli qurilmalar 
oʻrtasida ma’lumot almashish uchun ham qoʻllaniladi. 
0 dan 9 gacha boʻlgan oʻnlik raqamlarni ikkilik-oʻnlik kodiga 
oʻgirishda shifrator qanday ishlashini koʻrib chiqamiz. Oʻnlik raqamlarni 
ikkilik-
oʻnlik kodiga oʻgirishda (yoki aksincha hollarda) har bir oʻnlik 
raqam toʻrtta ikkilik raqam bilan almashtiriladi. Oʻnlik raqamlar mos 
ravishda boshqaruv pultining i=0,1,2…9 sonlarini bosish orqali 
kiritilayotgan boʻlsin. Shifrator holatini haqiqiylik jadvali (5.2-jadval) 
yordamida tadqiq etish mumkin. Bunday 
shifratorning toʻliq haqiqiylik 
jadvali turli kirish oʻzgaruvchilari uchun (2
10
-10)=1014 ta 
ko
mbinatsiyadan tashkil topgan boʻlishi kerak edi. Mazkur shifrator ishi 
davomida qoʻllanilmaydigan turli mantiqiy oʻzgaruvchilar toʻplamini 
olib tashlash hisobiga
, chiqishdagi oʻzgaruvchilar soni toʻrttagacha 
qisqartirilgan. 
Mazkur shifratorning kirishlari soni 2
n
=16 dan kam boʻlganligi 
sababli, u toʻliq emas qisoblanadi. Shifrator bir-biriga bogʻliq boʻlmagan
4 ta chiqis
hga ega boʻlib, uning holati toʻrtta MAFdan tashkil topgan 
tizim bilan ifodalaniladi. Shifrator ishi mantiqini ifodalovchi MAF 
tizimini, 3.2-jadvaldan foydalanib hosil qilamiz 
9
8
3
х
х
Q
+
=

7
6
5
4
2
х
х
х
х
Q
+
+
+
=

7
6
3
2
1
х
х
х
х
Q
+
+
+
=
, (3.9) 
9
7
5
3
1
01
х
х
х
х
х
Q
+
+
+
+
=



121 
MAFni aniqlash jarayoni juda sodda: qaysi birga teng bo
ʻlgan 
kirish signallarida 
Q
i
chiqish birga tengligini aniqlaymiz. Olingan MAF 
yordamida shifrator quyidagi qonunga asosan ishlashini kuzatishimiz 
mumkin. 
Q
0
kichik chiqish razryadi ixtiyoriy toq kirishlardan biriga 
signal berilganda ochilishi kerak, chunki ikkilik sanoq tizimdagi barcha 
toq sonlar kichik razryadida birga ega. Demak, kichik razryad tashkil 
etish uchun toq raqamli oʻzgaruvchilar kirishlariga berilgan koʻp 
kirishga ega boʻlgan YOKI sxemasini qoʻllash kerak. Keyingi 
Q
1
chiqish 
razryadi ikkilik sanoq tizimida 
Q
1
razryadida birga teng boʻlganda, ya’ni 
2,3,6,7 
raqamli oʻzgaruvchilarga ega boʻlganda ochilishi kerak. 
Uchinchi chiqish signali 
Q
2
razryadi ikkilik sanoq tizimida uchinchi 
razryadi birga teng boʻlganda, ya’ni 4,5,6,7 raqamli oʻzgaruvchilarga 
ega boʻlganda ochilishi kerak. Ohirgi 
Q
3
razryadi ikkilik sanoq tizimida 
to
ʻrtinchi razryadi birga teng boʻlganda, ya’ni 8 va 9 raqamli 
oʻzgaruvchilarga ega boʻlganda ochilishi kerak. Kirish sinalining birga 
teng 
darajasi faqat bir kirishda boʻlishi mumkin. Kirishlarda bir 
boʻlmasa toʻrttala chiqishda nol kodi hosil boʻladi. 
3.2-jadval 
«10 dan 4 ga» shifrator («4 dan 10 ga deshifrator»)ning
haqiqiylik jadvali 

Download 6,22 Mb.
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   258




Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi

Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish