122
(3.9) tizimga mos keluvchi shifrator mantiqiy tizimi 3.10-rasmda
keltirilgan.
3.10-rasm.
Shifrator blok - sxemasi.
Raqamli
tizimlarda shifratorning qo
ʻllanilishi –
bu dastlabki
ma’lumotni ikkilik tizim tilida klaviaturadan kiritish. Shifrator va uni
boshqaruv klaviaturasi shartli belgisi 3.11-rasmda keltirilgan.
Shifratorning berilgan o
ʻnlik kodiga mos raqamli
x
i
kirishlaridan biror
klavishasi bosilsa,
mantiqiy bir signal hosil bo
ʻladi.
Tegishli qayta
ishlashlardan so
ʻng, shifratorning
chiqish shinalarida, ikkilik
kodda
yozilgan raqamga mos keluvchi
signallar o
ʻrnatiladi.
123
3.11-rasm.
Shifrator va uni boshqaruv klaviaturasi.
«1» nuqta potensiali mantiqiy bir potensialiga teng.
Shunday
qilib, shifrator faqat bitta oʻtkazuvchi
simga berilgan
signalni (masalan, 9-si
m) shifrator chiqishda hosil boʻladigan parallel
ik
kilik kodga (bu qolatda 1001) oʻtkazadi. Shifrator faqat
bitta kirish
signaliga
javob berishi uchun, uning sxemasi ustuvor qilib tuziladi. U
holda, chiqishdagi signal, signalni qabul qilgan «katta» qirish raqamiga
mos kelish kerak. Deylik, signallar bir vaqtning
oʻzida 3,4 va 9
kirishlarga berilgan boʻlsin. Bu yerda 9-kirish katta raqamga ega boʻlib,
ustuvorlikka ega, shuning uchun shifrator chiqishidagi kod - 1001
boʻladi. Shu sababli ustuvor shifrator mikrosxemalarida qoʻshimcha
mantiqiy elementlar koʻzda tutiladi. Ustuvor shifrator analog-raqamli
oʻzgartirgich va mikroprotsessorli tizimlarda qoʻllaniladi.
Ikkili
k sanoq tizimidagi raqamlarni oʻnlik sanoq tizimidagi kodga
oʻzgartiruvchi kombinatsion mantiqiy qurilma -
