|
O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligiBog'liq elektronika
II BOB
MANTIQIY INTEGRAL SXEMALARNING NEGIZ
ELEMENTLARI
2.1. Mantiqiy konstantalar va
oʻzgaruvchilar.
Bul algebrasi operatsiyalari
Raqamli texnikada ikkita holatga ega
boʻlgan, nol va bir yoki
«rost» va «
yolgʻon» soʻzlari bilan ifodalanadigan sxemalar qoʻllaniladi.
Biror sonlarni qayta ishlash yoki eslab qolish talab qilinsa, ular bir va
nollarning ma’lum kombinatsiyasi
koʻrinishida ifodalanadi. U holda,
raqamli qurilmalar ishini ta’riflash uchun maxsus matematik apparat
lozim
boʻladi. Bunday matematik apparat
Bul algebrasi
yoki
Bul
mantiqi
deb ataladi. Uni irland olimi D. Bul ishlab chiqqan.
Mantiq algebrasi «rost» va «
yolgʻon» koʻrinishdagi ikkita mantiq
bilan ishlaydi. Bu shart «uchinchisi
boʻlishi mumkin emas» qonuni deb
ataladi. Bu tushunchalarni ikkilik sanoq tizimidagi raqamlar bilan
bogʻlash uchun «rost» ifodani 1 (mantiqiy bir) belgisi bilan, «yolgʻon»
ifodani 0 (mantiqiy nol) belgisi bilan belgilab olamiz. Ular Bul algebrasi
konstantalari deb ataladi.
Umumiy holda, mantiqiy ifodalar har biri 0 yoki 1 qiymat oluvchi
x
1
, x
2
, x
3
, …x
n
mantiqiy o
ʻzgaruvchilar (argumentlar)ning funksiyasi
hisoblanadi. Agar mantiqiy
oʻzgaruvchilar soni
n
boʻlsa, u holda, 0 va 1
lar yordamida 2
n
ta
kombinatsiya hosil qilish mumkin. Masalan,
n
=1
boʻlsa:
x
=0 va
x
=1;
n
=2
boʻlsa:
x
1
x
2
=00,01,10,11
boʻladi. Har bir
oʻzgaruvchilar majmui uchun
y
0 yoki 1 qiymat olishi mumkin. Shuning
uchun
n
ta
oʻzgaruvchini
n
2
2 ta turli mantiqiy funksiyalarga
oʻzgartirish
mumkin, masalan,
n
=2
boʻlsa 16,
n
=3
boʻlsa 256,
n
=4
boʻlsa 65536
funksiya.
n
oʻzgaruvchining ruxsat etilgan barcha mantiqiy funksiyalarini
uchta asosiy amal yordamida hosil qilish mumkin:
–
|
| |
