|
Mavzu: O’zbekiston aholisi soni, ko’payishi, mehnat resurslari
|
| bet | 10/12 | | Sana | 03.12.2023 | | Hajmi | 332,5 Kb. | | #110357 |
ijodkorlik - bu ma'lum bir mavzu uchun ilgari noma'lum narsani yaratishga, kashf etishga hissa qo'shadigan faoliyat. Yana bir nuqta ijodiy faoliyat ko'lami bilan bog'liq. Ijtimoiy amaliyotda, qoida tariqasida, ijodkorlik kashfiyot, ixtiro, ratsionalizatsiya kabi yangilik toifalari bilan o'lchanadi. So'nggi paytlarda tashkiliy va texnologik jarayonlarga yangilik kiritish bilan bog'liq innovatsion (innovatsion) faoliyat haqida ko'p narsa aytildi. Ammo bunday faoliyatni ratsionalizatsiya deb atash mumkin.
ratsionalizatsiya - mavjud texnologiyalardan foydalanishni yaxshilash uchun (biz faqat texnik muammolarni hal qilish bilan bog'liq jihatni olamiz). Shunday qilib, biz buni aytishimiz mumkin: ixtirochi, birinchi navbatda, yakuniy effekt, funksiya, dizayner - funktsiyani bajaruvchi qurilma va ratsionalizator bilan qiziqadi - tugallangan qurilmadan ba'zi shaxsiy maqsadlar uchun yanada oqilona foydalanish.
Ratsionalizatorlik taklifi - bu ma'lum bir muammoning mahalliy (umumiy ahamiyatga ega bo'lgan ixtirodan farqli o'laroq) yangi o'ziga xos muhitda (masalan, zavodning ba'zi ustaxonalarida) ishlashini yaxshilash uchun ma'lum bir muammoning echimi. lekin butun zavod miqyosida emas, balki eng ko'p ishlab chiqarish). Ma'lum hollarda ratsionalizatorlik taklifi ixtiro bo'lishi mumkin. Dizaynni ixtirochi va ratsionalizatorlik faoliyatiga "bog'lab qo'yish" mumkin, agar ularni amalga oshirish uchun ma'lum dizaynlarni yaratish zarur bo'lsa. Ixtiro, dizayn va ratsionalizatsiya o'rtasidagi amaliy farqni har bir faoliyatning maqsadlari xarakteridan izlash kerak. Ixtiro texnik muammoni, umuman muammoni hal qilishga qaratilgan; dizayn - tuzilmani yaratish;
Loyiha - bu talabalar tomonidan amalga oshiriladigan intellektual va amaliy xarakterdagi ijodiy yechim. O'qituvchi rahbarligida bajariladigan talabalarning mustaqil ishlari. Agar biz ijodkorlikning ishchi ta'rifiga e'tibor qaratadigan bo'lsak, uni yangi muammolarni hal qilish yoki ilgari hal qilingan muammolarni hal qilishning yangi usullarini topish, ishlab chiqarishda yuzaga keladigan turli xil muammolarni, vaziyatli qiyinchiliklarni hal qilish bilan bog'lash maqsadga muvofiq ko'rinadi. va kundalik hayot. Yangi muammoning ijodiy echimining tuzilishini ko'rib chiqishdan oldin, texnik ijodiyot turlari haqida umumiy ma'lumotga to'xtalib o'tamiz. Kasbiy ijod turlariga ixtiro, qurilish, ratsionalizatsiya, dizayn kiradi. Texnik ijodkorlikning barcha turlari o'rtasida yaqin munosabatlar mavjud. Texnologiyaning jadal rivojlanishining birinchi davrida bunday bo'linish kuzatilmadi va ilmiy adabiyotlarda asosan ixtirochilik faoliyati haqida so'z yuritildi. Hozirgi vaqtda kashfiyot, ixtiro va ratsionalizatorlik taklifining ilmiy va amaliy bo'linmasi mavjud bo'lib, ular nafaqat texnik ob'ektlarga nisbatan amalga oshiriladi. Shunday qilib, kashfiyot deganda, ilgari noma'lum bo'lgan ob'ektiv mavjud bo'lgan mulk yoki hodisani o'rnatish tushuniladi. Ishlab chiqarish, madaniyat va boshqalar uchun ijobiy ahamiyatga ega bo'lgan muammoning yangi echimi deb nomlangan ixtiro. Ixtirolar konstruktiv (qurilmalar), texnologik (usullar) va yangi moddalarni yaratish bilan bog'liq bo'linadi.
Texnologiya fani bizga talim tizimining yangi sohalariga qadam qo‟yishga bo`lgan imkoniyatlar eshigini ochadi. Bunga yana yaqqol misol tariqasida mehnat talimi fani texnologiya faniga o‟zgartirilganligidir. Buning asosiy sababi mehnat so‟zi keng ma‟no va tushunchaga ega bo‟lib hozirgi texnika va texnologiyalar rivojlangan zamonamizga to‟g‟ri kelmaydi. Texnologiya ta‟limi jarayoniga raqamli texnologiyalar va zamonaviy usullarni joriy etish orqali innovatsion infratuzilmasini shakllantirish lozim. Lekin bu sohada yuqori darajaga erishish uchun eng avvalo moddiy-texnik baza zamon talablariga javob berishi lozim.Bu kamchiliklarni bartaraf etish uchun quyidagi tadbirlarni amalga oshirish lozim:
-umumiy о‘rta ta‘lim maktablarida о‘qitiladigan amaldagi texnologiya fani mazmuni, mustaqil hayotda qо‘llash imkoniyati bо‘lgan texnologik savodxonlikni, tanqidiy fikrlash va ijodkorlik kompetensiyalarini shakllantirish uchun yetarli emas;
-texnologiya fanini о„qitishda metapredmet kompetensiyalar va fanlararo bog„liqlikning kamligi;
-texnologiya fani me‘yoriy hujjatlarida baholash mezonlarining faqat bitiruvchi kompetensiyasi uchun ishlanganligi va darslik, ishchi daftar va о„qituvchi kitoblari, multimedia ilovalari, didaktik materiallarning yetishmasligi;
-texnologiya fani mazmuniga mexatronika, robototexnika, elektrotexnika, avtomatika, arduino kabi О‘zbekiston iqtisodiyoti rivoji uchun zarur bо‘ladigan elementlarning kiritilmaganligi bо‘lajak maktab bitiruvchisi va mutaxassislarning kasbiy sifatlariga salbiy ta‟sir kо‘rsatmoqda;
-о‘quvchilarda ta‟lim olishga kuchli motivatsiyani shakllantirish uchun о‘quvchilarda zamonaviy texnika, mexatronika, robototexnika, elektrotexnika, avtomatika sohasidagi taktil kompetensiyalarni rivojlantirishga yо„naltirilgan jihoz va uskunalarning yetishmasligi;
-texnologiya fani moddiy-texnika bazasini eskirganligi, zamonaviy texnika va texnologiyalar bilan jihozlanmaganligi hamda byudjetdan mablag‘ bilan ta‟minlash bо‘yicha yetarli choralar kо‘rish yuzasidan takliflar ishlab chiqilmaganligi.
XULOSA
Xulosa o‘rnida shuni aytish mumkinki, mamlakatimizda mustaqillik yillarida ta’lim islohotlari yosh avlodning intelektual salohiyatini oshirish, har tomonlama barkamol shaxs etib tarbiyalash uchun shaxsga yo‘naltirilgan ta’limni amalga oshirar ekan, uning bilim olishi, ijodiy faoliyatini rivojlantirish, faol, erkin va mustaqil fikrlash kabi imkoniyatlarni yuzaga chiqarish, dunyoqarashini kengaytirishga qaratilgan. Bu jarayonda texnologiya darslariga innovatsion texnologiyalarni kiritish, ta’lim mazmuniga milliy va umuminsoniy qadriyatlarni singdirish muhim ahamiyatga ega.
O’quvchilarni kasb-hunarga yo’naltirishda shaxsining muhim individual psixologik xususiyati bo’lgan kasbiy qiziqishlarini nazariy va amaliy o’rganishga bag’ishlab, tadqiqot natijalarini tahlil qilish asosida quyidagi xulosalarga keldik:
1. O’quvchilarda kasbiy qiziqishlari o’ziga xos namoyon bo’lish xususiyatlariga ega. Bular quyidagilar:
a) yuqori sinf o’quvchilarida kasbiy qiziqishlari yorqin namoyon bo’ladi. (Boshka yosh davrdagi bolalarga nisbatan)
b) Yuqori sinf o’quvchi kasbiy qiziqishlarning yorqin namoyon bo’lishining obyektiv va subyektiv sabablari mavjud v) O’quvchilarda kasbiy qiziqishlarning motivlari bo’lib ko’pincha uning atrofidagi ibratli insonlar yoki ijtimoiy sababiylik bo’lishi mumkin
2. Yuqori sinf o’quvchilarining kasbiy qiziqishlarini maktab pedagoglari, psixologning bilishi, hamda AL va KHKlarga yo’llanma berishda asosiy mezon sifatida hisobga olshi har bir o’quvchiga o’ziga xos tarzda yondashish imkonini beradi.
3. O’quvchilarning kasbiy qiziqishlari aniqlashda ularning faoliyatini muntazam kuzatish orqali aniqlash. Bunda kasbiy qiziqishlarni davomiyligi, kuchi, darajalarining namoyon bo’lishiga etibor berish lozim. Kasbiy qiziqishlarni to’g’ri va aniq o’rganish uchun maxsus muljallangan so’rovnomalar va test uslublaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
4. O’quvchilarning kasbiy qiziqishlari asosida ularda malum kasbga nisbatan qobiliyat va iqtidorini rivojlantirish chora tadbirlarini ishlab chiqish, hamda amaliy ishlarni bajarish lozim.
5. O’quvchilar kasbiy qiziqishlari bilish uning xulq-atvorini, faoliyati natijalarini ma’lum vaziyatlarda oldindan tasavvur qilish imkoniyatini beradi.
Demak, o‘quvchilar kasbiy qiziqishlarini bilish ular bilan nafaqat psixologik munosabat o‘rnatish, balki pedagogik jarayonni ham oqilona va samarali tashkil qilish imkonini beradi. Shu bilan birgalikda ularning o‘zlariga munosib kasb tanlashi, jamiyatda o‘z o‘rnini topishda ahamiyati kattadir.
|
| |
