100
Ramalarni yig‘ish stendi bir nechta press-halqalar bilan
jihozlanadi.
Qizdirib parchinlash uchun parchinmix sterjenini 1 sm
2
yuzasiga 65–80 kN kuch qabul qilinadi.
Rama yig‘ilgandan so‘ng uning o‘lchamlari, geometrik
shakli hamda ramaga o‘rnatiladigan agregatlarni
mahkamlash
o‘rinlari nazorat qilinadi.
7.2. Avtobus va yuk avtomobillarining rama va kuzovlarini
kichik seriyali ishlab chiqarish texnologiyasi
Avtobus va yuk avtomobillarining
rama va kuzovlarini kichik
seriyada ishlab chiqarish jarayonini Samarqand avtomobil zavodi
misolida ko‘rib chiqamiz. Zavod bir yilda 3700 dona kichik
sinfdagi avtobuslar va 1300 turli vaznli yuk ko‘taruvchi yuk avto-
mobillari va ixtisoslashtirilgan avtomobillar ishlab chiqaradi.
Avtobus ramali, to‘rtburchakli profilli prokatdan, kuzovi pay-
vandlash yo‘li bilan tayyorlanadi. Ishlab chiqarish jarayoni to‘rtta
sexda bajariladi: po‘lat listlardan xomaki
va detallarni tayyor-
lash, payvandlash, bo‘yash va yig‘ish. Kuzov karkasini tashqari va
ichkaridan qoplash uchun 1,0–1,2 mm qalinlikdagi po‘lat
listlar
ishlatiladi va zavodga rulon shaklida keltiriladi. Kuzov detallarini
tayyorlash sexida rulon yoyiladi, tekislanadi va kerakli o‘lcham-
larda qirqiladi. Kuzov va ramaning katta yuklama ta’sirida ishlov-
chi detallari 4,0–5,0 mm qalinlikdagi po‘lat
listlardan
tayyorlanadi.
Rulonlar kombinatsiyalashgan va avtomatlashtirilgan usul bilan
boshqariladigan qurilmada yoyiladi, tekislanadi va kerakli o‘l-
chamlarda qirqiladi. Yuk avtomobilining kabina detallari zagotov-
kalari gilotina stanogida qirqiladi va shtamplash bo‘limiga uzatiladi.
Egri chiziq shaklidagi xomakilarni bichib olish,
ularda turli
shakldagi teshiklar ochish ko‘p pozitsiyali RD bilan boshqarila-
101
digan pressda amalga oshiriladi. Xomakilarni shtamplash to‘rtta
raqamli dastur bilan boshqariladigan pressda bajariladi. Qalin list-
lardan xomakilarni tayyorlashda
plazmali qirqish stanogidan
foydalaniladi.
Rama tayyor lonjeronlardan payvandlash va parchinlash usul-
lari bilan tayyorlanadi. Rama oltita stansiyali konveyerda yig‘iladi.
Birinchi stansiyada lonjeronlarga nuqtali payvandlash bilan
ramani kuchaytirish detallari payvandlanadi. Buning uchun
raqamli dastur yordamida boshqariladigan payvandlash
mashinasidan foydalani ladi.
Ikkinchi stansiyada ramani
kuchaytiruvchi elemenlarida
teshiklar ochiladi (keyingi operatsilarda parchinlash ishlarini
bajarish uchun). Uchinchi stansiyada elektr yoyli panvandlash
mashinasi yordamida ramaga kuzov karkasini mahkamlovchi
elementlar payvandlanadi. To‘rtinchi va beshinchi stansiyalarda
ramaning ko‘ndalang asosi, kronshteyn
va boshqa detallari
parchinlash usuli bilan lonjeronlarga mahkamlanadi. Parchinlash
sovitilgan osma gidravlik parchinlash moslamasi yordamida
amalga oshiriladi (parchinlash moslamasi 32 t kuch hosil qiladi).
Oltinchi stansiyada ramada karkasni o‘rnatish uchun teshiklar
ochiladi va bo‘yash sexiga uzatiladi.
7.6-rasm.
