18
kelishuvi asosida ishlab chiqarilgan va ma’lum soxalarda eng maqbul darajali
tartiblashtirishga yo’naltirilgan xamda faoliyatning xar xil turlarga tegishli bo’lgan
umumiy va qayta qo’llaniladigan
qoidalar, umumiy qonun-qoidalar, tavsiflar,
talablar va usullar belgilangan va tan olingan idora tomonidan tasdiqlangan
me’yoriy xujjatdir.
Standartlar fan, texnika va tajribalarning umumlashtirilgan natijalariga
asoslangan va jamiyat uchun yuqori darajadagi foydaga erishishga yo’naltirilgan
bo’lishi kerak, standartlar darajasiga qarab – xalqaro, mintaqaviy davlatlararo,
milliy va korxona miqyosida faoliyat ko’rsatadi.
Davlat standartlari mahsulotni ishlab chiqarish va uni ishlab chiqarishga qo’yish
bosљichida yangi mahsulotlarning yuqori sifatli turlarini yaratish va o’zlashtirishni
tezlashtirishga, ishlab chiqaruvchi, tayyorlovchi va iste’molchi oralaridagi
munosabatlarni yaxshilashga yo’naltirilgan.
Oziq-ovqat sanoatida standartlashni ob’ektlari bo’lib xom-ashyoni, yarim tayyor
mahsulot, tayyor mahsulot, qadoqlash
va yordamchi materiallar, tahlil
usullari,
o’lchov birliklari va vositalari, qo’llaniladigan asbob va texnologik
uskunalar
xisoblanadi. Xozirgi vaqtda ishlab chiqarish texnologik jarayoni xam
standartlashning ob’ekti xisoblanadi.
Oziq-ovqat mahsulotlarining standartlari o’zining qo’llanilishiga qarab bir necha
guruxlarga bo’lishi mumkin.
1.Ishlab chiqarishga kelayotgan mahsulotlar uchun standartlar- bular xom-
ashyoni sifat darajasini belgilaydi.
2.YArim tayyor va tayyor mahsulotlar uchun standartlar –
bu standartlar
ularning sifatiga bo’lgan talabni belgilaydi.
3.Namunaviy texnologik jarayonlar, aloxida texnologik operatsiyalarni nazorat
qilish usullari, mahsulotni qadoqlash qoidalari, ularni tashish va saqlash sharoitlari
uchun standartlar.
4.Mexnat va mahsulot sifatini boshqarish kompleks
sistemasiga kiruvchi
korxona standartlari.
19
Sifat-mahsulotga me’yoriy xujjatlar tomonidan qo’yiladigan va uning
mahsulotga bo’lgan talbini qondirish imkoniyatiga ega bo’lgan xarakteristikalar va
fazilatlar majmuasidir.
Standart so’zi inglizcha Standart so’zdan olingan bo’lib, me’yor, o’lcham,
andoza degan ma’nolarni bildirib me’yoriy xujjat nomi bilan yuritiladi
