|
1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligiBog'liq BIJG’ISH MAHSULOTLARINI TEXNIK Ўқув қўлланма тайёрpH = - lg [N
+
] va pOH - -lg [OH
-
].
Agar bu tenglamani logarifmlasak va logarifmlar ko’rsatkichini teskari hisobda
qabul qilsak: (lg - [H
-
]) + (-lg[OH
-
]) = 14 ni yoki pH + pON = 14 soni hosil
bo’ladi.
Tahlillar shuni ko’rsatadiki: neytral eritmada pH va pON qiymatlari 7 ga teng;
kislotali eritmalarda pH ko’rsatkichi 7 dan kichik va u ko’rsatkich qanchalik kichik
bo’lsa, muhit shunchalik kislotali; ishqorli eritmalarda pH ko’rsatkichi 7 dan katta va u
qancha katta bo’lsa, muhit shunchalik ishqorli; pH ko’rsatkichini bir-birlik oshirish
uchun N
+
ionlarining konsentrasiyasini 10 marta kamaytirish lozim.
Agar kislotaning ixtiyoriy eritmasini ishqor eritmasi bilan titrlasak, ON" ioni
eritmadagi kislotaning N
+
ionini bog’laydi va uning konsentrasiyasi asta-sekin
kamayadi, pH esa orta boradi. pHning qandaydir kattaligida Ekvivalentlik nuqta
yuzaga keladi va bunda ishqor quyishnito’xtatish lozim. Ekvivalentlik nuqtasida pH
kattaligi reaksiyaga kirayotgan moddalarning tabiatiga (kislota va asos) va
konsentrasiyasiga bog’liq bo’ladi. Masalan, kuchli kislotaning (HC1) kuchli asos
(NaON) bilan titrlanishi quyidagicha kechadi:
N
+
+ON" = N
2
O.
Bu holda ekvivalentlik nuqtasiga etgunga qadar quyilgan kuchli kislota miqdori
kuchli asos miqdoriga ekvivalent bo’ladi, Ya’ni muhitda hech qanday kislota yoki
asos ortiqcha bo’lmasdan NaCl tuzi hosil bo’ladi. Kuchli kislota va kuchli asos
tuzlari gidrolizga uchramaydi va ularning eritmalari neytral muhitga (pH=7) ega
bo’ladi. Ko’rilayotgan misolimizda ekvivalentlik nuqtasida ham pH 7 ga teng bo’lishi
kerak Demak, har qanday ishqor bilan kuchli kislotani titrlaganda shunday bo’lishi
lozimligi ayon bo’lmoqda. Lekin kuchli kislotani kuchsizi bilan, masalan, sirka
kislotasi bilan almashtirsak, reaksiya quyidagicha boradi:
|
| |
