|
g - bu. olim Kristian Lyudvig Gesten arifmetik mashinani yaratdi.
1751 g
|
| bet | 4/10 | | Sana | 04.12.2023 | | Hajmi | 113,64 Kb. | | #110663 |
Bog'liq LOYIHA,KURS ISHI1723g - bu. olim Kristian Lyudvig Gesten arifmetik mashinani yaratdi.
1751 g. - Frantsuz Perera yanada ixcham arifmetik mashinani ixtiro qildi.
1820 yil - raqamli hisoblash mashinalarini qo'shadigan mashinalarning birinchi sanoat ishlab chiqarishi.
1822 yil - inglizcha. Matematik Charlz Babbiyj dasturiy ta'minot bilan boshqariladigan hisoblash mashinasini yaratdi.
II. 19-asrning oxirida "qo'lda" axborot texnologiyasi "mexanik" bilan almashtirildi. Yozuv mashinasi ixtirosi, telefon, ovoz yozish apparati, ommaviy pochta aloqasi tizimini modernizatsiya qilish - bularning barchasi axborotni qayta ishlash texnologiyasida va natijada ish unumdorligida tub o'zgarishlarga asos bo'lib xizmat qildi. Aslida "mexanik" texnologiya mavjud institutlarning tashkiliy tuzilishiga yo'l ochdi.
Boshlanish 20-asr - raqamlarni kiritish uchun kalitlari bo'lgan qo'shish mashinasi paydo bo'ldi.
III. 20-asrning 40-60 yillari elektr yozuv mashinalaridan foydalanishga asoslangan "elektr" texnologiyasining paydo bo'lishi bilan ajralib turadi. olinadigan elementlar bilan, oddiy qog'ozga nusxa ko'chirish moslamalari,ko'chma ovoz yozish moslamalari..
Axborot texnologiyasining rivojlanishi
Axborot texnologiyalari davrining boshlanishi, u dunyoni dunyo bo'ylab ajratishni boshlagan vaqtni hisobga olish mumkin: til, og'zaki ma'lumotni, ovozlarni almashtirish, tovushlar - bularning barchasi birinchi bosqichga yuborish mumkin Axborot texnologiyalarini rivojlantirish.Yozuvning ko'rinishi axborot texnologiyalarini rivojlantirishning ikkinchi bosqichining o'ziga xos xususiyati hisoblanadi. Materiallar tashuvchilari (yog'och yoki loy bilan qoplangan yog'och, papirus, teri bilan qoplangan yog'och, papirus, teri) bilan tanishish imkoniyati tufayli birinchi axborot do'konlari - kutubxonalar tomonidan shakllantiriladi. Ammo ma'lumotlarning ommaviy tarqalishi tipografiyada (1-jadval) Alochi X.R. Axborot texnologiyalari ma'lumotlarining falsafiy ko'rinishi // Ilmiy va texnik ma'lumotlar. 2-qator: axborot jarayonlar va tizimlari. 2012 yil. № 1. 1-12 ..Axborot texnologiyalarini rivojlantirishning uchinchi bosqichi ko'rinishi, mexanik qayta ishlash, qayta ishlash va uzatish, masalan, yozuv mashinkasi yoki arifmeter kabi, masalan, ma'lumotlarni saqlash va uzatishning tezkor joriy etilishi deb atash mumkin.
Elektr energiyasida kashfiyot inqilob va axborot texnologiyalarini yaratdi va ularning rivojlanishining to'rtinchi bosqichiga olib keldi. Ko'p miqdordagi ma'lumotlarni juda yuqori tezlikda (telefon, teletayp) uzatishi, ularning magnit muhitdagi saqlash.
Ilgari axborot sohasini faqat aloqa, telekommunikatsiya, texnik vositalarni ishlab chiqarish va undan foydalanish sohasi sifatida tushungan bo‘lsalar, bugungi kunga kelib elektron iqtisodiyot va boshqaruv, elektron xizmatlar, elektron to‘lovlar, dasturiy ta’minotni ishlab chiqish va joriy etish kabi tarkibiy qismlar undan muhim o‘rin egalladi.XXI asrda Internetning faol rivojlanishi odamlarning axborot texnologiyalariga bo‘lgan talabining shiddatli o‘sishini ta’minladi. Tarmoq orqali odamlar bugun nafaqat bir-birlari bilan muloqot qilmoqda, balki yangiliklarni olish, keng doiradagi turli-tuman xizmatlardan foydalanish, biznesni boshqarish vositasi sifatida foydalanmoqda.Elektron ommaviy axborot vositalari va ijtimoiy tarmoqlar hayotimizda muhim o‘rin egallagani sababli ularsiz zamonaviy axborot sohasi faoliyatini ham tasavvur etib bo‘lmaydi.Zamonaviy jamiyat uchun axborot sohasining holati muhim sifat ko‘rsatkichi bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Obyektiv statistik ma’lumotlarning tahlili shuni ko‘rsatadiki, mamlakat qanchalik rivojlangan bo‘lsa, uning axborot sohasi shunchalik rivojlangan va aksincha bo‘ladi.Qisqa tarixiy davrda axborot sohasi sof texnik muhitdan ijtimoiy rivojlanishning muhim platformasiga, demokratik institutlarni qo‘llab-quvvatlash, fuqarolarning ajralmas huquqlarini ta’minlash maydoniga aylandi. Va endi, mamlakat rivojlanishini baholash haqida gap ketganda, mutaxassislar uning axborot makonining rivojlanishini tahlil qilishga asosli ravishda murojaat qilishadi.Davlatning axborot sohasi nafaqat erishilgan darajani, balki rivojlanish istiqbollarini ham tavsiflaydi. Virtual makon haqiqiy hayotning ajralmas qismiga aylandi va ko‘p jihatdan uning ochiqligi va samaradorligiga hissa qo‘shadi.Axborot sohasi jamiyat taraqqiyotida muhim rol o‘ynaydi. Axborot texnologiyalari va kommunikatsiya tarmoqlarining rivojlanishi bilan u zamonaviy jamiyatning asosiy elementiga aylandi. Axborot sohasining asosiy jihatlari quyidagilardan iborat:Axborot almashinuvi: axborot sohasi odamlar, tashkilotlar va davlatlar o‘rtasida axborot almashinuvini ta’minlaydi. Bu bilim, tajriba, g‘oyalar, yangiliklar va boshqa ma’lumotlarni uzatish uchun sharoit yaratadi. Bu esa jamiyat rivojiga hissa qo‘shadi. Axborotning tez va samarali almashinuvi aloqa, hamkorlik va innovatsiyalarni yaxshilashga yordam beradi.Axborot olish imkoniyati: axborot sohasi jamiyatning keng doirasi uchun turli xil ma’lumotlarga kirishni ta’minlaydi. Internet va raqamli texnologiyalar paydo bo‘lishi bilan odamlar real vaqt rejimida ma’lumot qidirish, o‘qish, ishlash, dam olish va jamiyat hayotida makon va zamon cheklovlarisiz ishtirok etish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.Iqtisodiy taraqqiyot: axborot sohasi iqtisodiy rivojlanishning muhim omilidir. U yangi texnologiyalarni yaratish va tarqatishni qo‘llab-quvvatlaydi, innovatsiyalarni rag‘batlantiradi, yangi ish o‘rinlarini yaratadi va raqamli iqtisodiyotni rivojlantiradi. Axborot texnologiyalari tufayli biznesning yangi shakllari, elektron tijorat, raqamli platformalar va xizmatlar paydo bo‘lmoqda. Bu esa mahsuldorlikning o‘sishi va iqtisodiy taraqqiyotga yordam beradi.Siyosiy soha: axborot sohasi jamiyatning siyosiy hayotida muhim rol o‘ynaydi. Bu siyosiy voqealar, hukumat faoliyati va fuqarolarning huquqlari va erkinliklari to‘g‘risida erkin ma’lumot oqimini ta’minlaydi. Axborot texnologiyalari va ijtimoiy tarmoqlar odamlarga o‘z fikrlarini bildirish, safarbar qilish, birlashtirish va nazoratni amalga oshirish imkonini beradi.O‘zbekiston mustaqillik yillarida axborot sohasini rivojlantirishda keng ko‘lamli natijalarga erishdi. Oxirgi yillarda mamlakatimiz Markaziy Osiyo mintaqasida yetakchi o‘rinni egallab kelayotganini kuzatishimiz mumkin. Aynan raqamlashtirishni rivojlantirish orqali davlat boshqaruvi tizimining samaradorligini, uning axborot ochiqligini oshirish, fuqarolarning qarorlarni qabul qilish jarayonlariga faol qo‘shilishini ta’minlash va ularning fuqarolik faolligini rag‘batlantirish muhim ahamiyat kasb etmoqda.Respublikada raqamli iqtisodiyotni faol rivojlantirish, shuningdek, zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini barcha tarmoq va sohalarga, birinchi navbatda, davlat boshqaruvi, ta’lim, sog‘liqni saqlash va qishloq xo‘jaligiga keng joriy etish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.Xususan, elektron hukumat tizimini takomillashtirish, dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalari ichki bozorini yanada rivojlantirish, respublikaning barcha hududlarida “IT-park”larni tashkil etish, bu borada malakali kadrlar bilan ta’minlashni nazarda tutuvchi 300 dan ortiq ustuvor loyihalarni amalga oshirish boshlandi.Respublikada raqamli sanoatni rivojlantirishni jadallashtirish, milliy iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish maqsadida mintaqalar va iqtisodiyot tarmoqlarini raqamli o‘zgartirish dasturlarini o‘z ichiga olgan "Raqamli O‘zbekiston-2030" strategiyasi qabul qilindi va muvaffaqiyatli amalga oshirilmoqda,iqtisodiyotning real sektori korxonalarida boshqaruv, ishlab chiqarish va logistika jarayonlarini avtomatlashtirish uchun 280 dan ortiq axborot tizimlari va dasturiy mahsulotlarni joriy etish;davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari xodimlarining raqamli savodxonligi va malakasini oshirish dasturlarini amalga oshirish kabi vazifalar ko‘zda tutilgan.Yagona portalda qo‘shimcha 36 turdagi xizmatlar yaratilgan bo‘lib, ular onlayn tarzda taqdim etilib, umumiy xizmatlar soni 413 taga yetkazildi.Yil oxiriga qadar qo‘shimcha 164 turdagi elektron xizmatlar joriy etilishi rejalashtirilgan. Yagona portal foydalanuvchilari soni 6,3 mln nafardan oshdi. “Elektron hukumat” idoralararo platformasiga jami 120 ta axborot tizimlari integratsiya qilinib, davlat idoralari o‘rtasida 840 milliondan ortiq ma’lumotlar almashinuvi ta’minlanishi natijasida birgina qog‘oz va transport xarajatlari uchun 36 mlrd so‘m mablag‘ iqtisod qilinishiga erishildi.Davlat boshqaruvi va iqtisodiyot tarmoqlarini raqamli transformatsiya qilish doirasida 31 ta loyiha amaliyotga joriy etildi. “IT”-xizmatlar eksportini oshirish, yangi ish o‘rinlari yaratish maqsadida respublika bo‘ylab jami 18 ta masofaviy xizmatlarni ko‘rsatish markazlari faoliyati yo‘lga qo‘yildi.Joriy yilda “IT-park”ning rezidenti bo‘lgan xususiy o‘quv markazlari soni 52 taga ko‘payib, 278 taga yetdi.Aholiga yengillik yaratish maqsadida interaktiv davlat xizmatlari Yagona portalida elektron xizmatlar soni 406 taga, mobil ilovada esa 180 taga oshirildi.Ommaviy kommunikatsiyalarning rivojlanishi bilan an’anaviy bosma ommaviy axborot vositalari elektron formatga o‘tish orqali ham tezda axborot sohasining bir qismiga aylandi.Bugungi kunga kelib mamlakatimizda OAV soni karrasiga o‘sdi. 2023 yilning birinchi yarim yilligida yurtimizda 632 ta gazeta, 623 ta jurnallar, 18 ta byulleten, 6 ta axborot agentligi, 84 ta TV, 32 ta radio va 745 ta veb-saytlar faoliyat yuritmoqda.Hozirgi kunda milliy ommaviy axborot vositalari jamiyatimiz hayotida faol ishtirok etib, quyidagi vazifalarni amalga oshirishda ishtirok etmoqda:
|
| |
