36
Bu murakkab orografik sistemasidan iborat Kordilera tog'lari bir necha bo'ylama
zona va sigmentlarga ajratiladi. Bu tog'larda tarkibida V.YE.Xamn ma'lumoti
quyidagi zonalarni ajratish mumkin.
A). Epiplatforma massivlari zonasi bunga Alyaskadagi Bruks tizmasi Makkenzi
tog'lari AQSH ning janubiy sharqiy qoyali tog'lari markaziy Amerikaning shimoliy
serralari :
B). O'rta massivlari zonasi bunga Yukon massivi,
Kolarado platosi meksika
shimoliy mesasi:
V). Bor poliogen burmalangan kordilera tog'larining va AQSH ning shimoldagi
qoyali tog'lari janubiy qoyali tog'larning g'arbiy qismi katta havzaning sharqiy
qismi hamda sharqiy Serra-Madre tog'lari kiradi.
G). Yura-bor davrlarida Nevadiy bosqich burmalangan zona bunga Alyaska tizmasi
katta hafzaning g'arbiy qismi va Serra-Nevada tog'lari ko'tarilmalaridan
Koliforniyaning qirg'oq tizmalari kiritiladi.
D). Bukilmalardan iborat g'arbiy Tinch okean bo'yi zonasi bunga Koliforniya
qo'ltig'i va vodiysi Nevadiy burmalanishi bilan bog'liq bo'lgan yosh vulkanik tog'lari
egallaydi. Bular Kaskad tog'lari Kolumbiya platosi janubiy
Amerika va Nikaragua
tog'laridir.
Kordilera tog'larining asosiy morfostrukturasi tiplari palaxsa va burmali
palaxsa tog' tizmalari vulkanik tog'lar denudasion lavali qalamli platolar yosh
bukilma va rif zonalarning akkumliyativ tekisliklaridir. Bu tog'lar sistemasda hilma-
hil foydali qazilma komplekslari mavjud. Rudalarning katta zahirasi Kanada va
AQSH doirasidagi nevadiy graniy intruziyalari bilan bog'liqdir.
Bular mis
qo'rg'oshin ruh volfram rudalaridir. Bulardan tashqari molibden titan uran va ruda
bo'lmagan foydali qazilmalar uchraydi.
Savol :
1.
Materikda qalqonlar asosan qaysi qismlarida mavjud?
2.
Materikdagi asosiy Relyef tiplari nimalardan iborat?
