O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi




Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/258
Sana17.05.2024
Hajmi6,22 Mb.
#239912
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   258
Bog'liq
elektronika

2.21-rasm.
Ikki kirishli EBM 
elementning shartli garfik 
belgilanishi. 
2.10-jadval 
Ikki kirishli EBM elementning
haqiqiylik jadvali
 
x
1
x
2
y
1
 
y
2
 
















 
Bir turdagi MDYA – tranzistorlar asosidagi mantiq elementlar 
 
Axborotni qayta ishlash va saqlash vazifalarini bajaruvchi zamo-
naviy mikroelektron apparatlarda turli integratsiya darajasiga ega 
boʻl-
gan IMSlar ishlatiladi. Ayniqsa, KIS va O‘KIS integratsiya darajasiga 
ega 
boʻlgan IMSlar keng qoʻllanilmoqda. 
TTM va EBM elementlari yuqori tezkorlikni ta’minlaydi, ammo 
iste’mol quvvati va 
oʻlchamlari katta boʻlganligi sababli, faqat kichik va 
oʻrta integratsiya darajasiga ega boʻlgan IMSlar yaratishdagina qoʻlla-
niladi. 
1962-yilda planar texnologik jarayon asosida kremniy oksidili 
(SiO
2
) MDYA – tranzistor yaratildi, keyinchalik esa uning asosida guruh 
usulida ishlab chiqarish 
yoʻlga qoʻyildi. 


90 
Integral BTlardan farqli ravishda bir turdagi MDYA integral tran-
zistorlarda izolatsiyalovchi ch
oʻntaklar hosil qilish talab etilmaydi. Shu-
ning uchun, bir xil murakkablikka ega 
boʻlganda, MDYA – tranzistorli 
IMSlar BTlarga nisbatan kristallda kichik 
oʻlchamlarga ega va yasalish 
texnologiyasi sodda 
boʻladi. Kremniy oksidili MDYA ISlarning asosiy 
kamchiligi – tezkorlikning kichikligidir. Yana bir kamchiligi – katta 
iste’mol kuchlanishi 
boʻlib, u MDYA ISlarni BT ISlar bilan muvo-
fiqlashtirishni murakkablashtiradi. MDYA ISlar asosan uncha katta 
boʻlmagan tezkorlikka ega boʻlgan va kichik tok iste’mol qiladigan 
mantiqiy sxemalar va KISlar yaratishda 
qoʻllaniladi. MDYA ISlarda eng 
yuqori entegratsiya darajasiga erishilgan 
boʻlib, bir kristallda yuz ming-
lab va undan 
koʻp komponentlar joylashishi mumkin. 
MDYA – tranzistorli mantiq (MDYATM) asosida yuklamasi 
MDYA–tranzistorlar asosida yaratilgan elektron kalit – invertorlar 
yotadi. Sxemada passiv elementlarning ishlatilmasligi, IMSlar 
tayyorlash texnologiyasini soddalashtiradi. 
Mantiqiy IMSlar tuzishda 
n
– yoki 
p
–kanali induksiyalangan 
MDYA–tranzistorlardan foydalanish mumkin. 
Koʻproq 
n
–kanalli 
tranzistorlar 
qoʻllaniladi, chunki elektronlarning harakatchanligi kovak-
larnikiga nisbatan yuqori 
boʻlganligi sababli mantiqiy IMSlarning 
yuqori tezkorligi ta’minlanadi. Bundan tashqari, 
n
–MDYATM sxemalar
kuchlanish nominali va mantiqiy 0 va 1 sathlari 
boʻyicha TTM sxemalar 
bilan t
oʻliq muvofiqlikka ega. 
Sodda 2HAM-EMAS va 2YOKI-EMAS ME sxemalari 2.23-
rasmda keltirilgan. 
Bu sxemalarda yuklama sifatida ishlatilayotgan VT0 tranzistorlar
doim ochiq holatda 
boʻladi, chunki ularning zatvorlari kuchlanish 
manbaining musbat qutbiga tutashgan. Ular tok cheklagichlar (dinamik 
qarshiliklar) vazifasini bajaradi. 
2HAM-EMAS sxemada (2.23-a rasm) pastki VT1 va VT2 
tranzistorlar ketma-ket, 2YOKI-EMAS sxemada esa (2.23-b rasm) – 
parallel ulanadi.
2HAM-EMAS ME ishini 
koʻrib chiqamiz. Agar qayta ulanuvchi 
tranzistorlar birining kirishidagi potensial 
boʻsag‘aviy potensial 
U
0
dan 
kichik 
boʻlsa, ya’ni 
U
KIR

U
0
(mantiqiy 0) 
boʻlsa, u holda, bu tranzistor 
berk 
boʻladi. Bu vaqtda yuklamadagi VT0 tranzistor stok toki ham nolga 
teng 
boʻladi. Shu sababli, sxemaning chiqishida manba kuchlanishi 
E
M
qiymatiga yaqin 
boʻlgan, ya’ni mantiqiy birga mos kuchlanish 
oʻrnatiladi. 


91 
a) b) 

Download 6,22 Mb.
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   258




Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi

Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish