Suv sartlni hisoblash usullari




Download 46,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet67/120
Sana08.02.2024
Hajmi46,03 Mb.
#153044
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   120
Bog'liq
28. Gidrometriya. Xikmatov F

5.5. Suv sartlni hisoblash usullari
Suv sarfini hisoblash quyidagi 5 ta usulda amalga oshiriladi:
1) analitik usul;
2) grafik usul;
3) grafo-analitik usul;
4) izotax usuli;
5) taxiografik egri chiziq usuli.
Bulardan eng oddiysi va amaliyotda k o 'p qoilaniladigani 
analitik usuldir. Keyingi 2 ta usul bilan ishlash ancha murakkab va 
ko'p vaqtni talab etadi. Lekin bu usullar suv sarfin i. aniq 
hisoblashga imkon beradi.
Analitik usulda suv sarfi quyidagi empirik ifoda yordamida 
hisoblanadi:
Q = K - 3 i
col +
i9| + 
i
92
S" |-a>_l + K $n-<»r,>
2
bu 
yerda: 
*9j, $ 2
«9n 
- vertikali ardagi 
o'rtacha 
tezliklar; 
0J{, 0)2,..,0)n — tezlik vertikallari orasidagi maydonchalar; K —
birinchi va oxirgi tezlik vertikallaridan qirg'oqqa qarab tezliklaming 
kamayishini 
e’tiborga 
oluvchi 
koeffisiyent. 
Bu 
koeffisiyent 
qirg'oqning shakliga qarab turli qiymatlarga ega boiadi:
120


1) qirg‘oqda chuqurlik 0 ga teng b o isa, K = 0,7;
2) qirg‘oq tik, K = 0,8;
3) qirg‘oq tik va tekis boisa, K = 0,9;
4) agar gidrometrik stvor o‘matilgan daryoning ko‘ndalang 
qirqimida o iik fazo, ya’ni suv oqmaydigan qism mavjud b o isa, u 
holda K = 0,5 deb qabul qilinadi.
Suv sathi balandligini aniqlash. Agar suv sarfini oichash vaqti- 
tlii suv sathining o‘zgarishi AH ning qiymati 10 sm dan kichik b o isa 
(II|-H0X=AH), hisob suv sathi sifatida ishni boshlashdan oldingi (Hb) 
vn ish tamom boigandan keyingi (Hox) kuzatilgan suv sathlarining 
o'rtacha qiymati qabul qilinadi.
Agarda AH > 10 sm boisa, u holda hisob suv sathi quyidagi ifoda 
bilan aniqlanadi:

Download 46,03 Mb.
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   120




Download 46,03 Mb.
Pdf ko'rish