|
Lug‘atlarni to‘ldirish va sozlash
|
| bet | 53/142 | | Sana | 17.11.2023 | | Hajmi | 45,03 Mb. | | #100159 |
Bog'liq Axborot texnologiyalari kafedrasi ta’limda axborot texnologiyalaLug‘atlarni to‘ldirish va sozlash.Promt programmasi tarkibiga kiritilgan lug‘atlar ancha boy ekanligiga qaramay, hujjatlarda uchrovchi hamma so‘zlar kiritilganligini kafolatlab bo‘lmaydi. Notanish so‘zlarni programma qizil rangda ajratib ko‘rsatadi.
Lekin hamma notanish so‘zlar ham lug‘atga kiravermaydi. Ular orasida band qilish lozim bo‘lgan so‘zlar ham uchrashi mumkin. Shuningdek bu so‘zlar to‘g‘ri yozilganligini tekshirib ko‘rish kerak. Agar lug‘at haqiqatan ham to‘liq bo‘lmasa, unda so‘zni iste’mol lug‘atiga qo‘shish mumkin.
Lug‘atni malakali tarzda to‘ldirish juda muhim va mas’-uliyatli tadbir. Lug‘atning haddan ziyod zichligi tarjima sifatini pasaytirishi mumkin. Shuningdek bir so‘z turlicha ma’no ko‘rinishlariga ega bo‘lishi mumkinligini ham nazarda tutish kerak.
Promt programmasi so‘zni lug‘atga qo‘shishda ikki: boshlang‘ich va mutaxassis rejimini ko‘zda tutadi. Birinchi rejimda so‘zning etishmaydigan hamma grammatik shakllari avtomatik tarzda qo‘shiladi, lekin ular doim ham to‘g‘ri bo‘lavermaydi. Ikkinchi rejimda foydalanuvchining o‘zi hamma grammatik shakllarni beradi, lekin bu ikkala til grammatikasini yaxshi bilishni talab etadi.
Mutaxassis rejimida so‘zlarni qo‘shish quyidagi tartibda ro‘y beradi:
1. Perevod / Slovarnaya statya (tarjima G‘ lug‘at bandi) buyrug‘ini berish - unda Slovarnuyu statyu (lug‘at bandini ochish) muloqot oynasi ochiladi.
2. Bu muloqot oynasida so‘z shaklini andozaga o‘zgartirish (otni bosh kelishikda, fe’lni noaniqlik shaklida va h.k.) kerak. Unda lug‘at bandi muloqot oynasi ochiladi.
3. Nutqning kerakli qismiga mos keluvchi qo‘shimcha varaqa tanlanib, agar kerakli so‘z lug‘atlarning birontasiga kirmasa, Dobavit (qo‘shish) bandi yoki tarjimaning o‘zgartirilishi zarur bo‘lsa, Pravka (tuzatish) bandi bosiladi.
4. Keyingi muloqot tuynuklari so‘z o‘zgarishining xilini aniqlash, shuningdek ushbu so‘zning boshqa shakllarda to‘g‘ri yozilishini ko‘rsatishga imkon beradi.
5. Oxirgi muloqot oynasi boshlang‘ich tildagi so‘zning turli shakllarini va tarjimaning programmaga kiritilgan variantini ushbu shakllarning qaysi biriga ishlatish kerakligini aniqlaydi.
6. Promt programmasi fe’l va ot so‘z turkumlari uchun so‘zlarning bir-biri bilan mos kelishini aniqlaydigan qo‘shimcha axborot berishga imkon beradi. Fe’l holatida bunday maqsad uchun Upravlenie (boshqaruv) bandi xizmat qiladi. U, masalan, berilgan fe’lning qo‘shimcha bilan bog‘la-nish usuli: qanday ko‘makchi zarur, qo‘shimcha qanday kelishikda bo‘lishi kerak va h.k.larni ko‘rsatish imkonini beradi.
|
| |
