61
Kaliy permanganat KMnO
4
ishchi eritmasining titrini aniqlash uchun H
2
C
2
0
4
x 2 H
2
0, Na
2
C
2
O
4
, As
2
O
3
, K
4
[Fe (CN)
6
] x 3H
2
O, kimyoviy toza temir kabilardan
foydalanish tavsiya etiladi. Yuqorida sanab o’tilgan moddalardan H
2
C
2
O
4
x 2H
2
0
va Na
2
C
2
O
4
lar eng qulay hisoblanib ular kimyoviy toza va o’z formulalariga qat’iy
mos kelishi zarur. Na
2
C
2
O
4
suvdagi eritmalardan qayta kristallash va 240- 250° C
haroratda quritish orqali tozalanadi. Natriy
oksalat tuzi gigroskopik emas,
molekulasida kristallangan suv yo’q bo’lib, saqlash davrida o’zgarmaydi. SHavel
kislotasini natriy oksalatga nisbatan
tozalash bir oz qiyinroq, u ham gigroskopik
emas, lekin tarkibida kristallangan suvi mavjud.
Kaliy permanganat eritmasini bu moddalar bilan
titrlash quyidagicha amalga
oshiriladi:
5 S
2
O
4
2 -
+2Mn O
4
--
+ 16N
+
2 Mn
2 +
+
8 H
2
0 +10 SO
2
S
2
O
4
2-
ionlarining oksidlanishi quyidagicha boradi:
C
2
O
4
2-
- 2e
--
SO
2
YUqorida keltirilgan reaksiyadan ko’rinib turibdiki, Na
2
C
3
O
4
va N
2
C
2
O
4
x H
2
O
moddalarining gramm ekvivalenti quyidagiga teng bo’ladi:
E N
2
C
2
O
4
= 134,00 / 2 = 67,00 g
E N
2
C
2
O
2
2 H
2
O
= 126, 06 / 2 =63,03 g
Na
2
C
2
O
4
va H
2
C
2
O
4
x 2 H
2
O moddalarining standart (aniq titrli) eritmalarini
titrlash’. Analitik tarozida 0,02 x 67,0 x 0,25 = 0,355 g Na
2
C
2
O
4
yoki 0,02 x 63,03 x
0,25=0,315 gHC
2
O
4
x 2H
2
O tortib olinadi. Namunalar 250 ml hajmli o’lchov kolbasiga
solinib, distillangan sovuq suvda eritiladi. Kolbaning o’lchov chizig’igacha
distillangan suv quyilgach aralashtiriladi. So’ngra eritmalarning normalligi hisoblanadi.
Titrlash uchun mo’ljallangan kolbaga 15—20 ml 2 n. li sulfat kislotasi eritmasi
quyiladi va 80—85°C gacha qizdiriladi. Pipetka yordamida Na
2
C
2
0
4
yoki H
2
C
2
O
4
x
2H
2
O eritmasining alikvat qismi (masalan, 25 ml) olinadi va qaynoq sulfat kislotasiga
quyiladi. (Shavel kislotasi tuzlari eritmasini qizdirish mumkin emas.
CHunki ular
qizdirganda parchalanadi.)
62
Kaliy permanganat KMnO
4
eritmasi byuretkaga quyilganda
suyuqlik quyi meniski
yomon ko’rinsa, hisoblashni yuqori menisk yordamida olib boriladi. So’ngra KMnO
4
eritmasini sulfat kislotasi va Na
2
C
2
O
4
yoki H
2
C
2
O
4
x 2H
2
O eritmalari aralashmalariga
tomizila boshlanadi. KMnO
4
eritmasining birinchi tomchilaridan nosil bo’lgan rang
tezda yo’qolmaydi. Muhitda kaliy permanganat KMnO
4
tuzi parchalanishini katalizlovchi
Mn
2+
ionlari hosil bo’lgandan so’ng tomizilgan tomchidan hosil bo’lgan rang tezda
yo’qoladi. Titrlashni kaliy permanganatning bir tomchisi qo’shilganda
hosil
bo’ladigan och qizil rang 30 sek barqaror turguncha olib boriladi.
Hisoblash. Titrlashga sarflangan KMnO
4
eritmasining hajmi asosida uning normalligi
hisoblanadi.
