116
Shu davrdan integratsiya jarayonida ishtirok etayot-
gan davlatlarning alohida ijtimoiy va iqtisodiy siyosat
olib borishi mumkin boʻlmay qoldi. Muammolarni hal
etishning muvaffaqiyatli usullari integratsiya jarayoni-
da ishtirok etayotgan barcha davlatlar tomonidan tezda
qoʻllana boshlandi. Shuningdek,
integratsiyaning har
bir ishtirokchisi millatlararo tashkilotlar qarorini baja-
rishi shart boʻlib, bu, oʻz navbatida, alohida davlatda
ijtimoiyiqtisodiy tajribalar oʻtkazish xavfini pasaytirdi.
Bu Gʻarbiy Yevropa mamlakatlarida barcha siyosiy
partiyalarning gʻoyaviysiyosiy oʻziga xosligidan qatʼi
nazar, ijtimoiy taraqqiyotning muhim masalalari boʻ-
yicha ularning qarashlarini yaqinlashtiruvchi muhim
omil boʻldi.
modeli shakllanib bordi. Ular oʻrtasidagi asosiy farq
iqtisodiyot ustidan davlat nazoratining darajasi, unga
taʼsir koʻrsatish usullari bilan bogʻliq edi.
Ikkinchi model iqtisodiyotning
asosiy sohalarini
davlatning oʻzi tomonidan rivojlantirishni koʻzda tutar-
di. Masalan, Fransiyada sanoat mahsulotlari ishlab
chiqarish hajmini ikki barobar oshirish imkonini ber-
gan modernizatsiya natijasida koʻmir va gaz ishlab
chiqarish, aviatsiya, avtomobilsozlik sanoatlarining
katta qismi davlat mulkiga aylantirildi. 1980-yillari
iqtisodiyotning muhim sohalarini davlat tomonidan
nazorat qilishga intilish va yuqori soliqlar oqibatida
transmilliy
korporatsiyalar oʻz
kapitalini Fransiyadan
chiqarib keta boshlashdi. Oqibatda iqtisodiy oʻsish
surʼatlari pasaydi. Kapitalning chiqib ketishini toʻxtatish
uchun Fransiya neokonservatizm tajribasiga muroja-
at qilib, davlat korxonalarini qisman xususiylashtirdi,
soliqlarni pasaytirdi. Bu sal oldin Buyuk Britaniyada
boshlangan, GFR va Gʻarbiy Yevropaning boshqa
mamlakatlarida olib borilayotgan siyosatga mos edi.
Bryusseldagi Yevropa
Ittifoqi parlamenti binosi
1. Mustaqil tarzda Yevropada integratsiya jarayonlari bilan tanishing.
2. Sizningcha, Gʻarbiy Yevropa davlatlarida qanday omil tufayli integratsiya
jarayonlariga ehtiyoj paydo bo‘ldi?
