IV bob. ICH K I Y O N U V DVIGATELLARINING




Download 8,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/139
Sana25.01.2024
Hajmi8,29 Mb.
#145939
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   139
Bog'liq
CJdZi0HhZkhxN7TFlanq

IV bob. ICH K I Y O N U V DVIGATELLARINING 
SIKLLARI
4.1. U M U M IY MA’LUMOTLAR
Nazariy sikllarni tahlil qilganimizda issiqlik siklning m a ’lum 
bir davrida «issiq» m anbadan beriladi deb faraz qilgan edik. 
Ichki yonuv dvigatellarining haqiqiy sikllarida issiqlik olish 
uchun uning silindriga kiritilgan yonuvchi aralashmani yon­
dirish zarur. Tabiiyki, issiqlik bu yo‘l bilan olinganda term o- 
dinamikaning ikkinchi qonunida e ’tiborga olinmagan qo‘shim- 
cha issiqlik sarfi sodir b o ‘ladi. Real dvigatelda issiqlik silindr 
devorlariga beriladi va uning bir qismi ishlatilgan gazlar bilan 
chiqib ketadi, boshqa qismi esa o ‘ziga ekvivalent miqdorda 
ish bajaradi.
Qaytadan ish bajarish uchun yonish jarayoni sodir bo ‘lgan 
silindrni yonish mahsulotlaridan tozalash va uni yangi yonuvchi 
aralashma bilan to ‘ldirish lozim. Buning uchun qo ‘shimcha 
ish sarflanadi. Siqish va kengayish jarayonlari tashqi muhit 
bilan issiqlik almashib sodir b o‘ladi, yonilghning yonishi esa 
m a ’lum vaqt davom etadi va kengayish jarayonida uzil-kesil 
tugaydi. Siqish va kengayish jarayonlarining bu xarakterda 
kechishi natijasida q o ‘shimcha issiqlik sarflanadi.
Haqiqiy siklda nazariy siklga nisbatan issiqlik q o ‘shimcha 
isrof b o ‘lganidan, haqiqiy siklning f.i.k. nazariy siklning f. i. к 
dan doim kichik bo ‘ladi.
Issiqlikdan foydalanishning m ukammalligini haqiqiy va 
nazariy sikllarda bajarilgan foydali ishlarni o ‘zaro solishtirib 
baholash mumkin.
Haqiqiy sikl davomida bajarilgan ish maxsus asbob — bosim 
indikatori yordamida aniqlanadi. Bu asbob silindrdagi bosimni 
sikl davomida tirsakli valuing aylanish burchagiga mos ravishda 
o ‘zgarishini ossillograf qog‘oziga p — (p koordinatalar siste­
masida yozadi (4 .1-rasm). Olingan indikator diagrammadan 
siklning ishini an iq la sh u c h u n uni p — V k o o rd in a ta la r 
sistemasida qayta qurish kerak (4.2-rasm ). Buning uchun
43


porshenning yurish y o ‘li bilan tirsakli valning burilish burchagi 
orasidagi bog‘lanish m a ’lum b o ‘lishi kerak. Bu holda indikator 
diagram m aning yuzasi siklning haqiqiy indikator ishi ni 
beradi.
Real dvigatellarda issiqlikdan foydalanish effektivligi indi­
kator f.i.k. orqali baholanadi va u
77
, bilan belgilanadi:
bu yerda L — indikator ishi; Q\ — silindrga kiritilgan issiqlik 
miqdori.
Agar foydali ish 1 kg yonilg‘i yonishi natijasida olingan 
desak, u holda
yoki
А Ц
Vi - ~
q
~ 
b o ‘ladi,
p ,
MPa
Ish y o 'li
S iq ish
C hiq a rish
K iri 

ish
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
- 3
-Q
1,0
0,5
Yu.ch.it 60 
120 P.ch.n 240 300Yu.ch.n420 480 P.ch.n 600 660Yu.ch.nq
4 .1-rasm.

Download 8,29 Mb.
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   139




Download 8,29 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



IV bob. ICH K I Y O N U V DVIGATELLARINING

Download 8,29 Mb.
Pdf ko'rish