561
24-Mavzu:Yuklarni o‘z vaqtida, to‘liq mikdordava sifatili
pasaytirmay etkazib berish
Reja
1.
Yuklarni o‘z vaqtida, to‘liq mikdorda va sifatili
pasaytirmay etkazib berish
2.
Yuklarni tashish bilan birgalikda amalga oshiriladigan operatsiyalar
3.
Tabiiy xususiyatiga ko‘ra yuklar vaznining kamayishi
Yuklarni o‘z vaqtida etkazib berish mijozlarning yuklarnij o‘natishgava
qabuletishga bo‘lgan talablarinio‘zvaqtida qondirish bilan cham barchas bog‘liq.
Masalan, sabzavot mahsulotlarini ularni saqlash joylariga va boshqajoylarga tash ish
yilning muayyan faslida bajariladi. Bunday shartni bajarmaslik
ularning buzilishiga
olib keladi. Tashishni o‘z vaqtida bajarish shartnomada yoki rejadako‘zda tutiladi.
Tashishni o‘z vaqtida bajarish yuklar xarakteribilan bog‘liq bo‘lib. U am alda
yukni jo‘natish joyidan etkazibberish joyigacha sarflangan muayyan vaqt bilan
aniqlanadi.
Bu vaqtda jo‘natish
joyidagi ortishni kutish,ya’ni yuk qabul etilgandan
jo‘natishgacha bo‘lgan vaqt va tushirish joyidagi yuk egasiga topshirishgacha bo‘lgan
kutish vaqtlari ham nazarda tutiladi.
Yuklarni o‘z vaqtida tashish va ularni manziliga etkazib berish transportishi
tashkilotchisi va mijozlar ish rejimlarini to‘la muvofiqlash tirish asosidabaj ariladi.
Yuklarni manzillariga o‘z vaqtida etkazib berish avtotransport ekspluatatsiyasining
muhim omili hisoblanashi. Ayni vaqtni kamaytirish
yuk egalari va bosh
qamijozlarning
yukni qabulqilib olish hamda ortish-tushirish ishlarini oqilona tash kil etish va
transport vositalarining harakat tezligiga bevosita bog‘liqdir.
Yuklarni manzillariga o‘z vaqtida etkazilishidan transport tash kilotlari va
mijozlar bir xilda manfatdordirlar. Etkazib berish vaqtlarini
qisqartirganlik uchun
moddiy rag‘batlantirish joriy etilishilozim.
Yuk o‘z egalariga buziltirilmasdan, zahmat yitkazmay va miqdorini
kamaytirilmay etkazilishilozim.
Avtotransport korxonalari tashish jrayonida yuklarni to‘la-to‘kis
va sifatini
pasaytirmay tashib berishga to‘la javob beradilar.
Agar yuklar qisman yoki to‘la miqdorda yo‘qotilsa ham daularning sifati
buzilsa, yukni egasiga topshirishda tegishli dalolatnoma tuzildi.
Bunda avtotransport saroyi mijozga yitkazilgan zararni to‘liq qoplashi lozim.
Bunday jarima miqdori tovar bahosini kamayishi yoki kam omad miqdorida,
ammo tovaring hujjatda ko‘rsatilgan narxidan baland bo‘lmasligi kerak.
562
Tabiiy ofatlar yoki tashilayotgan yuk xususiyati bilan bog‘liq buzilishlarga, yoki
ularniortish-tushirish shartlariga mijozlar tomonidan
rioya qilin maganligi
natijasidagi kamomad va sifat pasayishlariga transport tashkiloti javobgar emas.
Yuklarni tashishda qisman, ba’zida esa tuda buzilishidan saqlash ularni transport
vositasi kuzoviga to‘g‘ri joylash tirishga ham ko‘p jihatdan bog‘liq bo‘ladi.
Quyidagi tashishlarda yuklarning bus-butunligi uchun avto transport saroylari
javob bermasliklari mumkin:
— tashiladi gan yuklarni maxsus shaxslar qo‘riqlab borishilozim bo‘lsa
(qimmatbaho metall, tosh, zargarlik buyumlari va shu kabilar);
— tashiladigan yuklar yo‘lda qarovni talab etsa (qoramollar, parrandalar);
— Tashilayotgan yuk taralari buzuq bo‘lsa;
— tash iladigan yuklar alohida sharoit talab etsa (xavfli yuklar,
maxsusupakovka etilmagan shisha va chinni buyumlar va h .k.)
Yoki xususiyatiga ko‘ra tez buziluvchi yuklar.
