502
3.yo‘ldan foydalanish koeffitsienti o‘rtacha miqdori barcha marshrutlardagi yukli
qatnovlar umumiy miqdorini umumiy qatnovlar miqdoriga nisbati qilib aniqlaniladi
.
.
.
2
2
1
1
.
.
2
2
1
1
n
сут
n
э
сут
э
сут
э
n
юк
n
э
юк
э
юк
э
сут
э
юк
э
урт
L
А
L
А
L
А
L
А
L
А
L
А
L
А
L
А
Ayni koeffitsientni quyidagi formula bilan aniqlash mumkin
.
.
.
2
2
1
1
.
.
2
2
2
1
1
1
n
сут
n
э
сут
э
сут
э
n
n
юк
n
э
юк
э
юк
э
сут
э
юк
э
урт
L
А
L
А
L
А
L
А
L
А
L
А
L
А
L
А
Unda yuqoridaga misol uchun bu ko‘rsatkich
707
.
0
200
6
125
33
174
55
198
14
45
.
0
200
6
96
.
0
125
33
725
.
0
174
55
505
.
0
198
14
ўрт
4.yuk ko‘tarish qobiliyatidan foydalanish koeffitsientining o‘rtacha qiymatini
quyidagi formula bilan aniqlaniladi
.
2
2
1
1
2
1
n
n
n
урт
Y
Q
Y
Q
Y
Q
Q
Q
Q
Y
Yuqoridagi misol uchun bu ko‘rsatkich
.
87
,
0
8
,
0
20000
0
,
1
20000
6
,
0
12000
8
,
0
16000
0
,
1
20000
0
,
1
30000
20000
20000
12000
16000
20000
30000
урт
Y
5. Texnik tezlikning o‘rtacha qiymati quyidaga formula bilan aniqlanadi
соат
км
V
L
V
L
V
L
L
L
L
V
Tn
СУТn
T
СУТ
T
СУТ
СУТn
СУТ
СУТ
ўрт
/
....
....
2
2
1
1
2
1
Tayanch iboralar:
Mayatnikli
marshrut, xalkasimon marshrut, masofasidan foydalanish, harakat
tezligi, yo‘ldan foydalanish koeffitsienti,
klassli yuk, yukli qatnovlarini soni, texnik
tezlik.
Nazorat savollari:
1. Orqa yo‘nalishga yuksiz qatnovchi mayatnikli
marshrut
2. Orqa yo‘nalishga yukli qatnovchi mayatnikli marshrut
3. Orqa yo‘nalishda qisman yukli qatnovchi mayatnikli marshrut
4. Xalkasimon marshrutda
5. Bir guruh marshrutda yuk tashuvchi transport vositalari ishini xisoblash
6. Bir guruh marshrutdaishlovchi transport vositalari o‘rtacha ish ko‘rsatkichlari
503
15-mavzu. Yuk tashishni tashkil etish tizimlari
Reja:
1. Hajmi katta bir turli yuklarni tashish.
2. Kam miqdordagi yuklarni tashish.
3. Konteyner va tagliklarda yuk tashishni tashkil etish.
4. Konteynerlar maydoni va almashtirish punktlari
1. Bir turli hajmi katta yuklarni tashish
Avtomobil transportida bir turli juda ko‘p hajmdagi quyidagi yuklar:
qishloq
xo‘jaligi mahsulotlari (g‘alla, qand lavlagi, paxta xom ashyosi, turli sabzavotlar), har
turdagi yonilg‘ilar (toshko‘mir, yog‘och, torf), qurilish materiallari (tuproq, qum,
shag‘al, tosh maydasi, g‘isht, panellar, fermalar, yog‘och materiallari) va boshqalar
tashiladi.
Bir turli juda ko‘p hajmdagi yuklarni tashishda ortish-tushirish
punktlarining
joylashuvi, amaldagi yuk oqimining tuzilishi va quvvati o‘zgarmas bo‘ladi. Yuk
oqimining o‘zgarishi rejali bo‘lishi mumkin. Yuk hajmining ko‘pchiligi, o‘zgarmas
ortish-tushirish punktlari o‘rtasida tashish, yuk oqimining, yuk oqiminingjadalligi
tashishni bir oylik va tezkor (smena-sutka) rejalarga tayangan holda ishlab chiqilgan
harakat chizmalari yordamida tashkil etishga yordam beradi. Ortish-tushirish
ishlarining yaxshi va aniq tashkil etilishi marshrutli tashishlarni transport vositalari
jadvali va harakat chizmasi bilan bajarish imkonini beradi.
Bir turli ko‘p miqdordagi yuklarni tashishda avtopoezd
va maxsus transport
vositalarini ishlatish alohida ahamiyatga ega. Ularni qo‘llash ish unumdorligini
oshiradi. Tirkamalar soni etarli darajada bo‘lsa, tashish samarasi oshadi. Marshrutli
yuk tashishda avtopoezdlarni qo‘llash avtomobillar tortish kuchidan yaxshiroq
foydalanish va transport vositalarining umumiy yuk ko‘taruvchanligini oshirish
imkonini beradi. Bularning natijasida tashish tannarxi kamida 20 % arzonlashadi.
Yuk tashishni
marshrutlash ahamiyati, ayniqsa qishloq xo‘jalik mahsulotlari
yig‘im-terim, tayyorlashda hamda ulkan qurilish ob’ektlari yukini va shunga
o‘xshashlarni tashishda alohida ahamiyatga ega.
