• Vaqtni tejash qonuni – ishlab chiqaruvchi kuchlarning rivojlanib borishi bilan jamiyat
  • O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti




    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet51/652
    Sana11.07.2024
    Hajmi8,58 Mb.
    #267370
    1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   652
    Bog'liq
    IQTISODIYOT NAZARIYASI

    uning uchun ham ishlab 
    chiqarish samaradorligi olingan foydaning (F) ishlab chiqarishga sarflangan 
    resurslar qiymatiga (IX) nisbati bilan aniqlanadi,
    ya’ni: 
    %
    100
    '



    F
    R

    bu yerda: R’ – foyda normasi;
    IX – iqtisodiy resurs sarflari.
    Misol uchun, A korxonada yil davomida 800 mln. so’mlik resurs xarajat qilib, 
    200 mln. so’m hajmida foyda olingan bo’lsin. U holda foyda normasi 25% 
    (200×100/800) ni tashkil etadi. 
    Iqtisodiy adabiyotlarda samaradorlikning bosh mezoni haqida ham turlicha 
    fikrlar mavjud. Ayrim olimlar ishlab chiqarish samaradorligining bosh mezoni foyda, 
    boshqa birlari esa Yalpi milliy mahsulot, cof mahsulot, uchinchilari milliy daromad, 
    to’rtinchilari esa qo’shimcha mahsulot deb ko’rsatadilar. Biz bu o’rinda sanab 
    o’tilgan fikrlarning qaysi biri to’g’ri ekanligi haqida batafsil to’xtolmaymiz, lekin 


    52 
    shuni aytish kerakki, ko’pchilik olimlar tomonidan bozor iqtisodiyoti sharoitida 
    samaradorlikning bosh ko’rsatkichi olingan foydaning xarajatlarga nisbati, ya’ni 
    rentabellik yoki foydalilik darajasi bilan belgilanadi deb tan olinadi. Ishlab chiqarish 
    samaradorligi ko’p qirrali masala bo’lib, bu aytilgan birgina asosiy ko’rsatkichda, uni 
    to’la ravishda har tomonlama ifodalab bo’lmaydi. Shuning uchun ishlab chiqarish 
    samaradorligini to’la ifodalashda unda qatnashgan omillarning unumdorligini
    ulardan samarali foydalanish darajasini ifodalaydigan ko’rsatkichlar tizimidan 
    foydalaniladi. 
    Ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning manba va usullarini tavsiflovchi 
    umumiy iqtisodiy qonunlardan biri vaqtni tejash qonuni hisoblanadi. 
    Vaqtni tejash 
    qonuni – ishlab chiqaruvchi kuchlarning rivojlanib borishi bilan jamiyat 

    Download 8,58 Mb.
    1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   652




    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish