Stabilitronlar kuchkisimon yorib utish xodisasiga asoslanib ishlaydi. Uning
ishlash printsipi quyidagicha:
stabilitronga quyilgan teskari yunalishdagi kuchlanish orttirib borilsa, dioddan
utadigan teskari tok miqdori juda kichik bulganligidan, sxemaning chiqishidagi
kuchlanish ham ortib boradi.
Kuchlanish miqdori kuchkisimon yorib utish miqdoriga yetganda, dioddan
utayotgan tok keskin ortib ketadi. Chikish kuchlanishi biroz kamayadi. Kirish
kuchlanishining bundan keyingi ortishi stabilitron orqali utuvchi tokni oshirishga
sarflanadi va chikish kuchlanishi deyarli o‘zga rmaydi. Bu oralikka tugri kelgan
chikish kuchlanishi, stabilitronning stabilizatsiyalash kuchlanishi deb yuritiladi.
Asosiy parametrlariga stabilizatsiyalash kuchlanishi Ucт, ctabilizatsiyalash toki
Iст, ctabilizatsiyalash tokiga tugri kelgan differentsial qarshiligi Rст kiradi.
Varikap. Fotodiodlar Varikap – bu yarim o‘tkazgichli diod bulib, sig‘im teskari yunalishdagi
kuchlanishga boglik bo‘ladi. Teskari kuchlanish ortishi bilan р-n utish sig‘imining
kamayishi quyidagi ifoda
СU = Co[( /(k+U]1/n
asosida boradi. Bunda ( - kontakt potentsiallar ayirmasi ;
Cu –kuchlanish U qiymatga yetgandagi sig‘imi ;C0- diodga kuchlanish
berilmagan holdagi sig‘imi ; n- varikapning turiga boglik bulgan koeffitsiyent (n =
2…3).
Varikaplar galliy arseniddan tayorlanib, unda asosiy bo‘lmagan zaryad
tashuvchilar kontsentratsiyasi kam bo‘ladi. Teskari yunalishdagi differentsial
O’z. Varaq Hujjat № Imzo Sana Varaq 1.20 N.XQM 00.00.000 HYo
qarshiligi katta bo‘ladi.Varikaplar kontur chastotasini avtomatik tarzda sozlash
ishlarida generator va geterodinlar chastotalarini o‘zga rtirishda ishlatiladi.
Signal chastotasini ko‘p aytiruvchi varikaplar varaktor deb ataladi. Asosiy
parametrlari : varikapning aslligi Q; cigimini o‘zga rtirishi koeffitsiyenti Kc ,
umumiy sig‘imi CB.
