158
RS – triggyerda ma’lumot yozish boshqaruv signali berilishi bilan
ixtiyoriy vaqt momentlarida amalga oshiriladi. Bunday triggerlar
asinxron
deb ataladi.
RS –
triggerning berilgan
Q
n
holatidan
Q
n+1
holatiga o
ʻtish
qoidasi mantiqiy funksiya (MAF) orqali ifodalanadi
R
Q
S
Q
n
n
+
=
+
1
,
invers ma’lumot kirishlariga ega bo
ʻlgan RS-trigger uchun ifoda
quyidagicha bo
ʻladi
R
Q
S
Q
n
n
+
=
+
1
.
Mustaqil qurilma sifatidagi elementar asinxron RS-triggerlari juda
kam ishlatiladi. Lekin ular ko
ʻpincha murakkab triggerlarning asosiy
tashkil etuvchi qismi tarkibiga kiradilar. Ko
ʻp hollarda
RS-trigger
mustaqil IMS sifatida ishlab chiqariladi. Masalan, K555TP2 IS
qobig
ʻida toʻrtta RS-trigger mavjud boʻlib, ularning ikkalasi ikkitadan
o
ʻrnatish kirishlariga ega.
Sinxron RS-trigger
. Elementar asinxron RS-triggerli
yacheykalar -
turli kombinatsion qurilmalarning asosi bo
ʻlib hisoblanadi. Ular qatoriga
hisoblagichlar, registrlar va chastota bo
ʻluvchilari kiradi. Bu
qurilmalarda takt signali yoki sinxronlash signali deb ataluvchi maxsus
signal yordamida avval kiritilgan ma’lumotni chiqishga
uzatish va
keyingi xotira yacheykasiga yozib qo
ʻyish kerak. Bunday rejimni
amalga oshirish uchun RS-trigger qo
ʻshimcha C (clock) takt
kirishi bilan
to
ʻldiriladi, va u
sinxron
trigger deb ataladi.
Sinxron trigger ham ma’lumot, ham takt kirishlarida signal mavjud
bo
ʻlgandagina oʻz holatini oʻzgartiradi. Bunda sinxron trigger takt
impulsining cho
ʻqqisi, fronti yoki kesishi bilan boshharilishi mumkin.
Impuls fronti yoki
kesishi bilan o
ʻz holatini oʻzgartiradigan trigger
kirishlari
dinamik
kirishlar deb ataladi. Agar trigger cho
ʻqqiga etgan,
ya’ni katta uzanlikka ega bo
ʻlgan signal
bilan boshharilsa, bunday kirish
statik
deb ataladi.
Sinxron RS-trigger asinxron trigger va ikkita HAM-EMAS
elementidan tashkil topgan bo
ʻlib, shular tufayli mantiqiy bir signali bir
vaqtni o
ʻzida C takt kirishiga va S yoki R ma’lumot kirishlaridan biriga
berilgandagina trigger o
ʻz holatini oʻzgartiradi.
Sinxron RS-trigger
tuzilma sxemasi va uning shartli belgisi mos ravishda 4.6-a va b
rasmlarda keltirlgan.
159
C, S va R toʻgʻri kirishlarga ega boʻlgan trigger uchun ishlash
qoidalari oʻtishlar (haqiqiylik) jadvali yordamida ifodalanadi (4.3-
jadval). Koʻrinib turibdi-ki, kirishlar soni 3ta boʻlganda, C, S va R kirish
signallarining kombinatsiyasi 8 ga teng.
4.3-jadvaldan kelib chiqib, takt kirishida “1”
signali boʻlmaganda
ma’lumot kirishlarining ixtiyoriy kirish signali
kombinatsiyasida RCS-
trigger avvalgi ma’lumotni eslab turish rejimida ishlaydi. Kirish
signallarining S=R=C=1 kombinatsiyasi mumkin emas, chunki bu holda,
asinxron triggerning S
/
va R
/
kirishlarida bizga ma’lum boʻlgan
S
/
=R
/
=0 ma
n etilgan kombinatsiya hosil boʻladi.
4.3-jadval
