162
JK-trigger
universal trigger hisoblanadi, chunki uning
asosida
sodda kommutatsion o
ʻzgartirishlarni bajarib, ixtiyoriy turdagi
trigger
hosil qilish mumkin.
Integral ko
ʻrinishda JK-triggerlari sinxron va ikki pogʻonali
qilib
bajariladi. Ular, huddi ikki pog
ʻonali T-triggerlarida kabi oʻtuvchi
ma’lumot yoziladigan asosiy trigger (TM) va asosiy triggyerdan
ma’lumot qayta yoziladigan yordamchi trigger (TP) ga ega. Bu
triggyerda ma’lumot kirishlari uchun quyidagi belgilanishlar qabul
qilingan J (jerk – kutilmagan ulanish) – triggerni mustaqil “1”
holatga
o
ʻrnatish; K (kill – kutilmagan uzilish) – triggerni mustaqil “0” holatga
o
ʻrnatish.
Ikki pog
ʻonali
JK-trigger, huddi ikki pogʻonali T-trigger kabi toʻliq
takt impulsi bilan boshhariladi. Sinxron JK-trigger tuzilma sxemasi va
uning shartli belgisi 4.9-rasmda keltirilgan.
a)
b)
4.9-rasm.
Ikki pog
ʻonali JK-trigger (a) va uning shartli belgisi (b).
163
JK-trigger man etilgan kirish signallar kombinatsiyasiga ega emas.
Agar mantiqiy 1 signali aktiv bo
ʻlsa, u holda,, JK-triggerning oʻtishlar
jadvali
quyidagi ko
ʻrinishga ega boʻladi (4.5-jadval).
Jadvaldan ko
ʻrinib turibdiki, kirishga mantiqiy 1 signali berilganda
J trigger
Q
=1, bir vaqtning o
ʻzida
K-kirishda
Q
=0 bo
ʻladi.
4.5-jadval
n
Q
1
+
n
Q
J
K
0
0
0
*
0
1
1
*
1
0
*
1
1
1
*
0
Quyida mos ravishda asinxron va sinxron JK-trigger ishini
ifodalovchi analitik ifodalar keltirilgan:
n
n
n
Q
K
Q
J
Q
+
=
+
1
,
n
n
n
n
Q
C
Q
K
Q
J
C
Q
+
+
=
+
)
(
1
.
JK-triggerlarning universalligi
ular asosida barcha turdagi
triggerlar hosil qilish imkonini beradi. JK-trigger asosidagi qurilmalar
4.10-rasmda keltirilgan.
4.10-d
rasmda JK-triggerga qo
ʻshimcha R va S mustaqil oʻrnatish
kirishlari kiritilgan bo
ʻlib, bu kirishlardagi signallar boshqa kirishlarga
nisbatan ustuvorlikka ega. Bu vaqtlarda triggerlarga nom beriladi,
masalan, S turli trigger (S=R=1 bo
ʻlganda) bir holatiga oʻrnatiladi, R
turli trigger (S=R=1 bo
ʻlganda) nol holatiga oʻrnatiladi, Ye turli trigger
(S=R=1 bo
ʻlganda) oʻz holatiga ega emas.
Triggerlarning o
ʻzaro almashinuv sxemalari 4.11-rasmda
keltirilgan.
Sanoatda turli funksional imkoniyatlarga ega bo
ʻlgan JK-triggerlar
ishlab chiqariladi. Masalan, K155TB1 mikrosxemasida J va K
kirishlarda uchta kirishli
ham ME ishlatilgan bo
ʻlib, mustaqil O (R) va 1
(S) o
ʻrnatiladigan kirishlar ham mavjud.
