‘’Agrobank’’ tizimi va uning rivojlanish tarixi
Agrobank
ATB
–
aksiyadorlik tijorat banki boʻlib, agrar sektorni
moliyalashtirishga ixtisoslashgan davlat banki. Bank Oʻzbekiston Markaziy
banki tomonidan 2009-yil 30-aprelda berilgan 78-sonli litsenziya asosida faoliyat
yuritadi. 2023-yil 1-yanvar holatiga koʻra, sof foyda miqdori boʻyicha Oʻzbekistonning
yirik banklaridan (5-oʻrinda) hisoblanadi.
Bank Oʻzbekiston Respublikasining barcha hududida oʻzining muassasalariga ega
boʻlib, Qoraqalpogʻiston Respublikasi va 12 ta viloyat boshqarmasi, 171
ta tuman
(shahar) filiali, 145 ta bank xizmatlari markazi, 371 ta bank kassalari, 289 ta xalqaro
pul oʻtkazmalari shoxobchalari, 215 ta valyuta ayiraboshlash shaxobchalari orqali 258
mingdan ortiq yuridik shaxslarga hamda 2,4 milliondan ortiq jismoniy shaxslarga bank
xizmatlarini koʻrsatib kelmoqda. Eng soʻnggi filiali 2022-yil fevral oyida Toshkent
shahrida tashkil etilgan
Fresh filiali
hisoblanadi.
Bank
1988-yil
1-yanvarda
OʻzSSR Davlat banki negizida SSSR
Agroprombankining boʻlinmasi sifatida OʻzSSR Agroprombank nomi bilan va
respublikada 155 filiali bilan tashkil etilgan. 1990-yil 18-iyuldagi
SSSR Vazirlar
Mahkamasining 703-sonli qaroriga asosan Agroprombank SSSR tizimidan ajralib
chiqdi va mustaqil yopiq aksionerlik jamiyati sifatida yangi Oʻzbek aksionerlik tijorat
bank
„Uzagroprombank“
tashkil
etildi.
1993-yilda
Uzagroprombank
Turkiyaning Ziraat Banki bilan hamkorlikda Oʻzbekiston-Turkiya bankini taʼsis etdi.
1994-yil Uzagroprombank ilk marta nominal qiymati 1000 soʻmlik boʻlgan 100 mln
soʻmlik aksiyalarni chiqardi. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-
yil 27-iyuldagi № 294-sonli qarori asosan yopiq aksiyadorlik tijorat banki
„Uzagroprombank“ asosida yangi aksiyadorlik-tijorat „Paxta-bank“ tashkil etildi.
2001-yilda Paxta-bank birinchi plastik kartochkasini taqdim etdi. 2007-yil Fitch
Ratings tomonidan Paxta-bankka mustaqil kredit reytingi berildi.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2009-yil 30-martdagi 1084-sonli qaroriga
binoan OATB „Paxta-bank“ asosida ochiq aksiyadorlik tijorat banki „Agrobank“
tashkil etildi. 2021-yilda Agrobank rebrendingni amalga oshirdi va ekotizim
qurishni
boshladi.
Tashkilotlarga aʼzoligi va xalqaro hamkorligi Paxta-bank 1997-
yilda SWIFT OATB jahon banklararo moliyaviy telekommunikatsiyalar hamjamiyati
aʼzoligiga qabul qilindi. 1998-yilda Osiyo-Tinch okeani qishloq xoʻjaligini kreditlash
assotsiatsiyasining (APRAKA), 1999-yilda esa Qishloq xoʻjaligini kreditlash xalqaro
konfederatsiyasining (KIKA) aʼzosi boʻldi. 2010-yilning iyun oyida Toshkentda
Agrobank ishtirokida APRAKA Bosh Assambleyasining 17-yigʻilishi va Ijroiya
qoʻmitasining 58-majlisi oʻtkazildi. Ushbu tadbirlar doirasida qishloq xoʻjaligini
kreditlashda kredit tavakkalchiligini boshqarish boʻyicha konferensiya boʻlib oʻtdi.
Bosh Assambleya qaroriga muvofiq 2010-2012-yillar
davomida APRAKAga raislik
qilish vazifasini bajarish Agrobankka topshirildi
]
. Bank „VISA International“ xalqaro
toʻlov tizimining prinsipal aʼzosi hisoblanadi va VISA kartalari emissiya qilish
boʻyicha protsessing markaziga egalik qiladi. 2010-yilda Agrobank Kichik biznesni
qoʻllab-quvvatlash uchun Islom xususiy sektorni rivojlantirish uyushmasi bilan $5 mln
miqdorida kredit liniyasi ochish toʻgʻrisida shartnoma imzoladi va loyihalarni
moliyalashtirishni boshladi.
Agrobank va Osiyo taraqqiyot banki oʻrtasida 20,0 mln. AQSh dollari miqdoridan
iborat boʻlgan „Kichik va mikromoliyalashni rivojlantirish. II bosqich“ loyihasi
boʻyicha kredit shartnomasi imzolangan. Ushbu loyihaning
maqsadi respublikada
mikromoliyalashtirishni yanada rivojlantirish hisoblanadi. Shuningdek, Agrobank
Osiyo Taraqqiyot Bankining savdoni moliyalashni qoʻllab-quvvatlash dasturiga
kiritilgan va revol’ver kredit toʻgʻrisida kelishuv imzolangan.
Bank kichik biznesni rivojlantirish maqsadida KfV ( Germaniya), YTTB, OTB va
Xitoy Xalq Respublikasining Eksimbanki, XTTBning kredit yoʻnalishlarini jalb etgan.
Agrobank aksiyalarining 98,54 foiz ulushi davlatga tegishli. Davlat muomalaga
chiqarilgan aksiyalarning 52,22 foiziga Iqtisodiyot
va moliya vazirligi, 46,32 foiziga
Oʻzbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamgʻarmasi orqali egalik qiladi.
Bankning qolgan 1,37 foiz aksiyalari 18 381 dona yuridik shaxsga, 0,09 foizi esa 73
324 nafar jismoniy shaxsga tegishli. Tashkiliy-huquqiy shakli aksiyadorlik jamiyati
boʻlgan „Agrobank“ ATB „Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlarning huquqlarini
himoya qilish toʻgʻrisida“gi qonunga binoan uch pogʻonali boshqaruv tizimi tomonidan
boshqariladi. Boshqaruvning eng yuqori pogʻonasi Aksiyadorlar umumiy yigʻilishi
hisoblanadi. Ushbu organ bankning umumiy strategiyasini tasdiqlaydi, bank Kuzatuv
kengashi aʼzolarini saylaydi va bank faoliyatiga doir masalalarda eng yuqori organ
sifatida qaror qabul qiladi.
Adliya
vazirligining „Intellektual
mulk
markazi“
davlat
muassasasi
maʼlumotlariga koʻra, Agrobank 10 ta tovar belgisiga egalik qiladi. Bu belgilar orasida
bankning shiori –
