|
MAVZU: ANTRAKTIDA MATERIGINING IQLIMI VA ORGANIK
|
| bet | 72/75 | | Sana | 22.12.2023 | | Hajmi | 326,56 Kb. | | #126532 |
Bog'liq O\'zbekiston respublikasi oliy va o\'rta maxsus ta\'lim vazirligi t-fayllar.orgMAVZU: ANTRAKTIDA MATERIGINING IQLIMI VA ORGANIK
DUNYOSI
REJA:
1. Materik iqlimga o'ziga xosligi.
2. Materikda o'simlik va hayvonot dunyosining tarqalishi uning hususiyatlari.
3.
Materik organik dunyosining boshqa materik organik dunyosidan farq.
Adabiyotlar:
1.
T.V.Vlasova «Materiklar tabiiy geografiyasi» Toshkent «O'qituvchi»
nashriyoti 1983 y (282-286 betlar).
2.
T.V.vlasova «Fizicheskaya geografiya materikov» Chast-1, Chast-2, Toshkent
Izdatelstvo «Prosvesheniye» 1976 god.
3.
P.P.Vtorov, N.N.Drozdov «Biografiya materikov» Moskva Izdatelstva
«Prosvesheniye» 1974 god.
4.
O.Muminov «Materiklar tabiiy geografiyasidan studentlarning mustaqil
ishlari» toshkent «O'qituvchi» nashriyoti 1977 yil.
Yanvar harorati -200 dan kam bo'ladigan joylar ham bor. Yozda materikda
haroratning 00 dan 3-40 S gacha yuqori bo'lishi havoning ochiq bo'lishi bilan
bog'liqdir chunki havo ochiqligida insolyasiya juda kuchli bo'ladi. Agar yozda
materikning chekka qismlariga siklon faoliyati ta'sir etadigan bo'lsa hamma vaqt
sovuq tushib qor yog'adi.
Iqlim va organik dunyosi: Yerning hech bir joyida Antorktida materigidagi
kabi butun yil yil bo'yi havo harorati mustaqil pas bo'lmaydi va bunchalik pas
harorat qayd qilinmagan. Qishda materikning ichki qismida bir necha oy
davomida qutb tuni bo'ladi. Bularning hammasi materik radiyasiya balansining
kesik manfiy jonligiga sabab bo'ladi. Antarktida materigining ichki qismlarida
ayniqsa uning sharqiy aktorida havo harorati juda past bo'lgan ochiq va quyoshli
ob-havo ko'p bo'ladi. Sovet tadqiqotchilari Vostok stansiyasida qishda -88,30
haroratni qayd qilishga materikda iyulning o'rtacha harorati -500 , o'rtacha avgust
harorati 520 ga teng. O'rtacha iyul harorati -600 , -700
.
Umuman olganda materikni
o'rab turgan okean xalqasi materikning chekka qismlariga yozda ancha sovuq
qishda iliqroq bo'ladi. Shamollarning kaytalanib turishi va tezligi materikni chekka
qismlarida va okean ustida katta oqim shamollarining tezligi ko'pincha sekundiga 30-
50 m ga ayrim o'qtin shamollarda 90 m ga yetadi. Antarktidada sohilning ba'zi
yerlarida bo'ronlar tarzida shamollar tez-tez esib turadi.
|
| |
