Okeaniya. Geografik o'rni




Download 326,56 Kb.
bet68/75
Sana22.12.2023
Hajmi326,56 Kb.
#126532
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   75
Bog'liq
O\'zbekiston respublikasi oliy va o\'rta maxsus ta\'lim vazirligi t-fayllar.org

Okeaniya. Geografik o'rni. 

Avstraliyadan shimol va sharqda Tinch okeanning janubi g'arbiy qismida kelib


chiqilishiga ko'ra materik marjon va vulkan orollaridan iborat juda ko'p katta
kichik orollar joylashgan. Bu orollarning hammasi birgalikda Okeaniya deb
ataladi. Okeaniya orollarining umumiy maydoni tahminan 1,3 mn km2 okeaniya
odatda bir necha qismga bo'linadi. Avstraliyaga joylashgan eng yaqin orollar
Melaneziya deb ataladi. Melaneziyaga Yangi Gveniya Saloman orollari yangi
Kaledoniya va boshqa orollar kiradi. Ancha janubda joylashgan yangi zelandiya
alohida o'lkaga kiritiladi melanziyadan shimolda 1770 sharqiy uzunlikdan g'arbda
joylashgan mayda orollar (Marmar, Karolin, Marshall orollari) mikroneziya deb
ataladi. Tinch okeanining janubiy qismlarida 1770 sharqiy uzunlikdan sharqda
joylashib qolgan barcha orollar Polineziyaga kiritiladi. Bular Gavay Layn orollari va
boshqalar.
Melaneziya : Yangi Gveniya va unga yaqin turgan Bismark arxipelagi Salomon
orollari hamda boshqa ba'zi orollar butunlay ekvator bilan 100 janubiy kenglik
orasida joylashgan. Bu orollarning ko'pchiligi materik orollari bo'lib sohili kichik
maydonni egallagan. Yangi Gveniya dunyodagi eng katta orollardan biri uning
maydoni 829 km2 . Orolning shimoliy va markaziy rayonlarini butun okeaniyadagi
eng baland tog'lar ishg'ol qilgan Shimoliy g'arbdan janubiy sharqqa tomon butun
orol bo'ylab tog' tizmalarining asosiy zanjiri cho'zilgan. Yangi Gveniyaning janubiy
qismining past yassi qirg'oqlarini botqoq bosgan. O'lkada 1000 m balandlikkacha
harorat yuqori va yil bo'yi deyarli o'zgarmaydi. O'rtacha oylik harorat Q250 Q280
orasida o'zgaradi, harorat hech qachon Q200 S dan pastga tushmaydi. 2000 m ga
yaqin balandlikda o'rtacha harorat Q200 dan bir yuz pastroq bo'ladi. Butun
o'lkada yog'in mo'l yog'adi tog'larning shimoliy yonbag'irida o'rta hisobda 4000 mm



82
ayrim joylarda 6000 mm dan ortiq yog'in tushadi. Yangi Gveniyada uzunligi bir


necha yuz kilometrli daryolar ko'p. Eng uzun daryo Flay u tog'lardan boshlanib
orolning janubiy tekislik qismidan oqadi uzunligi 800 km. Daryolar rejimi butunlay
yomg'irlarga bog'liq. Orol florasida endemik o'simliklar ko'proq uchraydi. Past
qirg'oqlar bo'ylab qalin mangra o'rmonlari cho'zilgan orolning janubiy past
tekislikdagi daryo vodiylari uchun saga palmasidan iborat galeriya o'rmonlari xosdir.
Sohillarda esa palmalar o'sadi yangi Gveniyada hayvonlardan kenguruning bir
necha turi bor, kuskus qopchiqli bo'rsiq va yexidna yashaydi. Bundan tashqari har
hil qushlar o'lkada sut emizuvchilar deyarli yo'q o'lkada ko'proq papuaslar va
melaneziyalar yashaydi.

Download 326,56 Kb.
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   75




Download 326,56 Kb.