645
statsionar o‘rnatilgan mexanizmlarni qisqa vaqt ichida ishlatilish nisbiy jihatdan
o‘zini oqlay olmaydigan ortish-tushirish ob’ektlarida ko‘llaniladi.
Transport shassilariga montajlangan mexanizmlar asosan kam yuk oborotli, juda
ko‘p joylarga tarqalib ketgan ob’ektlardaga donali
yuklarni ortish-tushirishda
qo‘llaniladi. Bunday ob’ektlar uchun ortish-tushirish jarayonlarini o‘z imkoniyatlari
bilan mexanizatsiyalash iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqdir,
mana shunday
mexanizmlarga engil avtomobsht shassidagi kranlar, orqa borti yuklov ishlariga
moslashgan
avtomobillar, lebyodkalar va shu kabilarni kirgazish mumkin. Uyo‘lib
tashiluvchi yuklarni tushirish operatsiyasini mexanizatsiyalash maqsadida o‘zi
ag‘daruvchi samosval-avtomobillardan foydalaniladi.
5. Uyo‘lib tashiluvchi yuklarni ortish-tushirish ishlarni tashkil etish va
mexanizatsiyalash
Uyo‘lib tashiluvchi yuklarni ortishlikda har xil tur va
o‘lchamli
ekskavatorlardan foydalaniladi.
Gusenitsa (tasma zanjir) yoki g‘irdilakli bir cho‘michli
ekskavatorlar asosan er
ishlovlarida (chuqurlar kovlashda), kar’erlarda ishlashda hamda ortish-tushirish va
montajlash ishlarvda ko‘llanadi. Ekskavatorlar to‘g‘ri va teskari lopatali, greyferli,
sudraluvchi-cho‘michli (draglayn) qilib ishlangan bo‘lishi mumkin.
Avtomobillarni
yuklashda asosan 8 tur va o‘lchamli qurilish va kar’er ekskavatorlardan foydalaniladi.
Ular cho‘michlari hajmi 0,15 dan 4 m
3
bo‘lib, dvigatellari quvvati va kran jixozlari
yuk momenti bilan farqlanadilar.
