515
Avtomobillarni
ekspluatatsiya
qilish
sharoitlari
deyilganda
tashishni
bajarishlikga
xos bulgan transport, yo‘l, tabiiy iqlim va tashkiliy texnik kabi tashqi
omillarni birgalikdagi ta’siri tushiniladi.
Transport sharoitlari. Butu shunchaga quyidagilar kiradi:
yukning turi yoki
uning nomi, fizik-mexanik xususiyatlari, xajmining massasi(nisbiy), og‘irligi,
upakovkasi (joylashtirish) turi, massa miqdori va birligi, tashishda buzilmay borishlik
xususiyati, narxi, yetkazib borish muddati. Yuktashish xajmiga quyidagilar kiradi:
vaqt birligida(oy, yil yoki kun) tashishga mo‘ljallangan
yukning tonna ulcha
midagimiqdori, junatish partiyasi, bir avtomobil(avtopoezd)da
bir maxalda
tonnao‘ulchash midaqancha yuk junatilishi mumkunligi,
junatish partiyasini
yiriklashtirish imkoniyati.
Ortish va tushirish usullari. Ortish va tushirishishlarini mexanizatsiyalash
vositalarini u yoki bu turini qo‘llab yoki qo‘l(muskul)
kuchi bilan bajarilishi
mumkun.
Tashish masofasi. Yuk va yo‘lovchilarni qay masofaga(km) tashilishidir.
Yo‘l sharoitlari. Yo‘l sharoitlari tushunchasiga ular qoplamasi, ko‘prik va
boshqa inshoatlarga yuklaridan mumkun bo‘lgan chegaraviy yuklarn ishlardagi
mustaxkamligi tushiniladi.
Yo‘l qoplamasining tekkisligi uning turlari(kapital sement yoki asfalt beton)
qoplama tekkisligining barqarorligi yoki uning barqaror emasligi,
utkinchi tipdagi
qoplamaliligi(shagal, parchalangan toshmaydasi va x.k.) bilan aniqlanadi.
Xarakat zichligi. Yil, sutka ichi o‘rtacha xarakat zichligining soatlik
barkarorligidir. Bunday kursatgich xaftaning kunlari buyicha
va sutkaning xar bir
soatiga tugri keladigani inobatga olinadi, xarakatning xarakteri (onda-sonda yoki
beto‘xtov) xarakat turi(shaxar ichi,
shaxardan tashkari, yo‘ldan tashkari).
